Notandi:Ahjartar/sandkassi

Adda Bára Sigfúsdóttir, veðurfræðingur (f. 1926). Foreldrar Sigfús Sigurhjartarson alþingismaður og Sigríður Stefánsdóttir. Stúdent 1946 frá MR. Síðan var hún við nám í veðurfræði í Óslóarháskóla 1947-1953 og lauk þaðan cand.real. prófi. Hún var deildarstjóri veðurfarsdeildar Veðurstofu Íslands 1953-1988. Síðan vann hún að úrvinnslu veðurfarsgagna og rannsóknum við Veðurstofuna til 1998, var m.a. lengi í ritnefnd tímaritsins Veðursins.

Stjórnmálaferill

Adda Bára haslaði sér snemma völl á hinum pólitíska vettvangi. Hún var formaður Æskulýðsfylkingarinnar 1955-1956. Varaþingmaður Reykvíkinga 1957. Fulltrúi Sósíalistaflokksins í borgarstjórn 1962-66 og fyrir Alþýðubandalagið 1970-86. Hún var einnig lengi í miðstjórn beggja þessara flokka. Adda Bára sat í ótal nefndum og ráðum sem verða ekki talin upp hér. Hún varð fyrst til að gegna formlegu starfi aðstoðarmanns ráðherra á Íslandi. Magnús Kjartansson heilbrigðisráðherra réði hana sér til aðstoðar haustið 1971. Þá höfðu lög sem heimiluðu ráðningu aðstoðarmanna verið í gildi í eitt og hálft ár. Aðstoðarmenn ráðherra voru í þá daga stundum kallaðir aðstoðarráðherrar eða vararáðherrar. Þessu starfi gegndi hún til 1974.

Ritstörf

Hún hefur ritað allmargar greinar í blöð og tímarit bæði um þjóðfélagsmál, veðurfræði og veðurfar. Rannsóknir hennar á úrkomu og úrkomudreifingu eru þekktar og Íslandskort hennar af meðalúrkomu áranna 1931-1960 var fyrsta heildstæða úrkomukortið sem gert var af landinu öllu.

Einkahagir Adda Bára var gift Bjarna Benediktssyni frá Hofteigi (1922-1968) Synir þeirra eru Sigfús Bjarnason og Kolbeinn Bjarnason, flautuleikari

Ingunn Ásdísardóttir (f. 1952) er þjóðfræðingur, þýðandi og leikstjóri. Hún er dóttir Ásdisar Sveinsdóttur hótelstjóra á Egilsstöðum.

Námsferill

Ingunn lauk BA pófi í ensku og almennum bókmenntum frá Háskóla Íslands árið 1981. Á árunum 1981-1985 stundaði hún leikstjórnarnám í Þýskalandi og hefur unnið bæði með atvinnu- og áhugaleikurum. Árið 2005 lauk hún MA prófi í norrænum fræðum frá þjóðfræðideild Háskóla Íslands. Árið 2018 varði hún doktorsritgerð sína við HÍ, Jötnar í blíðu og stríðu: Jötnar í fornnorrænni goðafræði. Ímynd þeirra og hlutverk.

Ritstörf

Ingunn hefur lagt mikla stund á ritstörf, bæði eigin ritsmíðar og þýðingar og hlotið ýmsar viðurkenningar á því sviði. Hún hefur einnig unnið sem bókmenntafræðingur, bókmenntagagnrýnandi.

Eigin rit

Árið 2007 kom út bók hennar Frigg og Freyja; Kvenleg goðmögn í heiðnum sið í ritröðinni Íslensk menning sem gefin er út af Reykjavíkur Akademíunni og Hinu íslenska bókmenntafélagi og er bókin byggð á MA ritgerð hennar. Árið 2008 kom út bókin Örlög guðanna, norrænar goðsagnir í endursögn Ingunnar og myndlýstar af Kristínu Rögnu Gunnarsdóttur og var hún tilnefnd til Íslensku bókmenntaverðlaunanna.

Þýðingar

Ingunn er mikilvirkur þýðandi og hefur þýtt fjölda verka á íslensku, bæði fagurbókmenntir og fræðirit. Árið 2014 hlaut Ingunn Íslensku þýðingaverðlaunin fyrir Ó sögur um djöfulskap eftir færeyska rithöfundinn Carl Johan Jensen.

Helstu þýðingar

Dauði næturgalans. Lene Kaaberböl. Mál og menning 2012

Frelsarinn, Jo Nesbö, Uppheimar 2011

Hausaveiðarinn, Jo Nesbö, Uppheimar 2011

Bókmennta- og Kartöflubökufélagið, Mary Ann Schafer og Annie Barrows, Bjartur 2018

Á ég að gæta systur minnar? Jodi Picould, Skrudda 2006

Bókin um Biblíuna, Lisbet Kjær Müller og Mogens Müller, Forlagið, Rvík 2008.

Ingunn er þátttakandi í alþjóðlegu rannsóknarverkefni um heiðinn sið á Norðurlöndum á vegum ReykjavíkurAkademíunnar og Snorrastofu í Reykholti. [[Flokkur: Íslenskir þýðendur ______________+

Elísa Björg Þorsteinsdóttir (f. 1952 á Húsavík). Stúdentspróf frá MA. Elísa Björg hefur þýtt á þriðja tug skáldsagna á sínum ferli en meðal afreka hennar eru þrjár skáldsögur hins virta Nóbelsverðlaunahafa Kazuo Ishiguro. 2018 kom út hjá forlaginu Angústúru í hennar þýðingu skáldsagan Allt sundrast eftir Chinua Achebe.

Elísa hefur þýtt bækur úr þýsku og ensku.

__________________

Myndin er úr Urania's Mirror (1824)

Fiskarnir er stórt en fremur dauft stjörnumerki á norðurhveli himins. Það liggur á milli Vatnsberans í vestri og [Hrúturinn|Hrútsins]] í austri. Stjörnumerkið á sér langa sögu og er í hópi þeirra 48 stjörnumerkja sem gríski stjörnufræðingurinn Ptólmæos lýsti í riti sínu Almagest frá 2. öld e.Kr. Merkið státar ekki af neinni bjartri eða nafntogaðri stjörnu en hefur margt sér til ágætis að öðru leyti.

Sólbrautin eða sólbaugurinn liggur í gegn um Fiskana. Þeir eru því eitt af stjörnumerkjum dýrahringsins. Sólin er innan marka Fiskanna frá 11. mars til 18. apríl. Fiskamerkið teygir sig suður fyrir miðbaug. Vorpunktur himins er í stjörnumerkinu en það er sá staður þar sem sólin sker miðbaug himins þegar hún gengur til norðurs. Hann markar vorjafndægur.

Þar sem Fiskarnir eru að langmestu leyti fyrir ofan miðbaug himins sjást þeir vel að kvöldlagi frá Íslandi stærstan hluta vetrar (frá september fram í febrúar).

Tákn Fisksins er tveir fiskar sem synda hvor í sína áttina, en eru eigi að síður tengdir saman með bandi. Táknmynd þess er ♓.

Stjörnuspeki

Fiskamerkið 19. febrúar til 20. mars. Sá sem fæddur er í Fiskamerkinu, fiskurinn, er í eðli sínu næm tilfinningavera. Hann er fæddur í breytilegu vatnsmerki og getur því tjáð sig á margslunginn hátt. Fiskamerkið er síðasta merkið í dýrahringnum og um fiskinn er oft sagt að hann hafi öll önnur merki fólgin í skapgerð sinni. Fiskurinn er því oftast bæði víðsýnn og margbrotinn, á auðvelt með að skilja ólíkt fólk og setja sig í annarra spor. Hann hefur mikla aðlögunarhæfni og ræður einnig miklu um eigið líf. Hann er stórhuga og oft fjölhæfur, en getur átt erfitt með að takmarka sig og einbeita sér.

Tenglar

• Stjörnufræðivefurinn: Fiskarnir
• http://stjornuspeki.is/show.pl?id=SIGN,12: Stjörnuspekivegur Gunnlaugs Guðmundssonar]

Hitaveita Dalvíkur nýtir jarðhita frá tveimur stöðum, við Hamar í Svarfaðardal og við Brimnesborgir á Árskógsströnd. Jarðhitakerfið við Hamar hefur verið nýtt til húshitunar á Dalvík allt frá 1969. Vatnið er um 64 gráðu heitt. Aðalvinnsluholurnar eru tvær. Lokið var við borun á fyrr holunni 1977 en hún er 838 m djúp. Tíu árum síðar, 1987, lauk borun seinni holunnar en hún er 860 m djúp. Jarðhitakerfið við Brimnesborgir var virkjað 1998 og hefur síðan þá veitt heitu vatni til byggðakjarnanna þriggja á Árskógsströnd: Árskógssand, Hauganes og þjónustu- og iðnaðarsvæðisins við Árskóga. Frá því í desember 2007 hefur vatni frá Brimnesborgum jafnframt verið veitt inn í Svarfaðardal. Vatnið á Brimnesborgum er um 75 gráðu heitt. Tvær aðalvinnsluholur eru á Brimnesborgum. Borun þeirrar fyrri lauk 1997 og nær hún niður á 440 m dýpi. Níu árum síðar, 2006, lauk borun seinni holunnar en hún nær niður í 901 m.

Brús Brús er spil sem spilað er með venjulegum spilum. Spilið hefur lengi verið vinsælt í Svarfaðardal og nágrannabyggðum hans en er minna þekkt annars staðar á landinu. Þetta er fjöfurra manna spil og spila tveir og tveir saman og sitja andspænis hvor öðrum eins og í mörgum öðrum spilum. Brús er óvenjulegt spil að því leyti að ekki eru öll spilin í spilastokknum notuð og spilagildi eru önnur en venjulega gerist. Úr spilastokknum eru teknir tvistar, þristar, fjarkar og fimmur, eftir verða 36 spil. Hæstu spilin eru laufa gosi, hjarta kóngur og spaða átta (sem kölluð er brúnka), síðan koma önnur verðminni spil. Spilareglurnar eru um margt sérkennilegar og reikningshaldið líka.

Heimsmeistarmótið í Brús Heimsmeistarmót í Brús er haldið árlega. Keppnin er liður í menningarhátíðinni Svarfdælskum marsi sem haldin er á Dalvík og í Svarfaðardal árlega, síðustu helgina í mars. Keppt er um gullkambinn svokallaða sem er veglegur verðlaunagripur. Heimsmeistarar hverju sinni fá gullkambinn til varðveislu fram að næsta móti. Gullkamburinn er hannaður og smíðaður af Jóhannesi Hafsteinssyni og er fyrirmyndin sótt til þess kambs sem settur er upp fyrir reikningshaldið í Brús.

Saga spilsins Talið er að brús hafi borist hingað frá Danmörku á 19. öld. Ólafur Davíðsson þjóðsagnasafnari skrifaði um skemmtanir Íslendinga og gaf út á árunum 1888–1892. Þar getur hann um þetta spil og því er aftur lýst í ritverki þeirra Ólafs og Jóns Árnasonar þjóðsagnasafnara sem fékk heitið Íslenzkar gátur, skemtanir, vikivakar og þulur.