Kristofer Uppdal

Kristofer Uppdal (19. febrúar 1878 - 26. desember 1961) var norskur rithöfundur, fæddur í Beitstad. Hann skrifaði á nýnorsku, með þætti úr norður-trønderskri mállýsku. Uppdal hefur smám saman öðlast miðsvæðis í skandinavísku textakanoníunni. Skáldskapur hans er eldheitur og krefjandi. Frá 1939 var hann á skólastyrk frá ríkinu. Aðalverk hans, Dansen gjenom skuggeheimen (Dansinn í gegnum skuggaheimilið), lýsir rallaralífi og tilkomu norsku verkalýðshreyfingarinnar.

Kristofer Uppdal.

Bakgrunnur

Kristofer fæddist á bænum Oppdal í Beitstad fyrir utan Steinkjer sem var seldur þegar hann var fjögurra ára gamall . Hann var elsti sonur Sivert Jakobsen Opdahl (1845 - eftir 1938), bónda, flutningsaðila og hestakaupmanns, og Önnu Petrine Paulsdotter Landsem (1856–85) . Seinna átti hann þrjú systkini og tíu alsystkini í seinna hjónabandi föður síns. Þegar Kristofer var 10 ára varð hann að fara að vinna. Hann starfaði sem hirðir hjá ættingja í Ogndalen . Síðar var hann „heyskapurmaður, vagnmaðu, skógarhöggsmaður og múrverkamaður, námumaður og vegamaður“ og 1899 til 1910 starfaði hann sem vegamaður . Hann var meðlimur í Norska verkamannasambandinu og tók þátt sem ritari á þinginu Landsorganisasjonen (LO) árið 1910 .

Hann var nemandi í Namdal Folkehøgskule í tvo vetur frá 1897 og síðar í Askov Højskole í Danmörk .

Uppdal giftist hjúkrunarfræðingnum og rithöfundinum Bergljot Isabellu Magnusen árið 1913 . Eftir að Kristofer hlaut námsstyrk gátu hjónin ferðast til útlanda og voru í Þýskalandi frá 1913 til 1914. Parið settist síðar að í Asker. Þau eignuðust þrjú börn frá 1917 til 1923. Yngsti sonurinn lést árið 1923 og eftir andlát hans glímdu hjónin við andlegt niðurbrot.

Í þrjú ár, frá 1926 til 1929, var hann lagður inn á Gaustad sjúkrahúsið. Eftir þetta hreyfðist hann mikið og gaf ekki út bækur í nokkur ár. Árið 1947 settist hann að á Klettvollen í Oppdal, búgarði þar sem hann bjó síðustu fimmtán ár ævi sinnar .

Ferill

Kristoffer Uppdal birti fyrstu texta sína í meðlimatímariti unglingaliðsins, „Ogna“. Frá 1898 skrifaði hann í staðarblaðið Mjølner . Árið 1905 frumraunaði hann skáldskap með ljóðasöfnunum Kvæde og Ung sorg . Í ár byrjaði hann einnig að skrifa nafnið sitt «Uppdal» .

Árið 1910 gaf Uppdal út „Ved Akerselva og andre forteljingar“ (Eftir Akerselva og aðrar sögur) og gerðist rithöfundur í fullu starfi . Hann bjó í Kristiania með fjárstyrk frá samstarfsmanni . Útkoman var fyrsta skáldsaga hans, „Dansen gjenom skuggeheimen" (Dansinn í gegnum skuggaheiminn) (1911), sem varð fyrsta bindið af tíu í röð sem einnig var kölluð „Dansen gjenom skuggeheimen“. .

Eftir að hafa uppgötvað Expressjónismin meðan hann dvaldi í Þýskalandi, tók Kristofer á sig nýja mynd og nýjan hvata í ljóðlist. Hann vann upp fyrri ljóðlist og samdi ný ljóð, á sama tíma og hann lauk skáldsagnaseríu sinni. Frá 1915 til 1925 vann hann mjög mikið. Í nokkur ár eftir hrun skrifaði hann hins vegar lítið. Margt af því sem hann skrifaði frá 1920 var ekki gefið út meðan hann lifði.

Árið 1947 kom út 1200 blaðsíðna ljóðið „Kulten“ (Sértrúarsöfnuður). Þetta var trúarheimspekilegt og sjálfsævisögulegt verk sem hann hafði skrifað í langan tíma. Hlutar af því voru gefnir út 1930 og 1939 . Hann samdi einnig „Ævelengdn“ (Eilífðin), „eins konar heimspekilega hugleiðslu um mannlíf“ en verkið er kallað „erfitt“ og hefur ekki verið gefið út.

Hann var virkur rithöfundur til dauðadags. Síðustu árin var hann aðallega deiluaðili og gagnrýnandi .

Mikilvæg verk

Skáldsögur

• 1911-1924 - Dansen gjenom skuggeheimen (10 bindi )
  • Stigeren, 1919
  • Trolldom i lufta, 1912
  • Vandringa, 1923
  • Kongen, 1920
  • Dansen gjenom skuggeheimen, 1911
  • Domkyrkjebyggjaren
  • I skiftet, 1922
  • Røysingfolke, 1914
  • Fjellskjeringa , 1924
  • Herdsla, 1924

Ljóðasöfn

• 1905 - Kvæde
• 1905 - Ung sorg
• 1908 - Sol-laug
• 1909 - Vill-fuglar
• 1918 - Solbløding
• 1919 - Elskhug
• 1920 - Altarelden
• 1947 - Kulten

Ritgerðir, aforisma og svo framvegis

• 1917 - Uversskyer
• 1918 - Andedrag
• 1925 - Jotunbrunnen