Haukur Sigurður Tómasson

Haukur Sigurður Tómasson (14. febrúar 1932 – 21. febrúar 2014) var íslenskur jarðfræðingur.

Æviágrip

Haukur fæddist í Reykjavík 14. febrúar 1932 og lést þar 21. febrúar 2014. Foreldrar hans voru Tómas Tómasson (1899-1990) sjómaður og verkamaður og kona hans Elísabet Elíasdóttir (1902-1989) húsfreyja.

Nám

Haukur útskrifaðist úr MR 1953 og settist seinna í Stokkhólmsháskóla og lauk þar phil cand. prófi í jarðfræði og landafræði 1959. Hann stundaði nám í mannvirkjajarðfræði við University of Idaho 1965 – 1966 og síðan framhaldsnám við Stokkhólmsháskóla með stuttum námsdvölum á árunum 1974 – 1976.

Starfsferill

Á yngri árum stundaði Haukur sjómennsku á togurum samhliða námi. Meginstarfsvettvangur hans varð hins vegar hjá Orkustofnun og forvera hennar, Rafmagnsveitum ríkisins, frá 1959 til 2002. Hann var sérfræðingur mannvirkjajarðfræði hjá Raforkumálastjóra frá 1959 til 1966, deildarstjóri í mannvirkjajarðfræði á Orkustofnun frá 1966 til 1980, og síðan forstjóri vatnsorkudeildar Orkustofnunar 1980 til 1997. Haukur vann að og stjórnaði rannsóknum á fjölmörgum virkjunarsvæðum hérlendis og ferðaðist víða um lönd og skoðaði varnsaflvirkjanir og stíflur. Hann stundaði einnig sjálfstæðar jarðfræðirannsóknir samhliða störfum sínum.

Félagsstörf

Haukur lét að sér kveða í félagsstörfum. Hann var í stjórn íþróttafélagsins Fylkis og Íþróttasambands Reykjavíkur til margra ára. Hann var formaður í Íslensku vatnafræðinefndarinnar og í stjórn Landsnefndar um stórar stíflur.

Rannsóknir og ritstörf

Haukur skrifaði allmikið í fræðirit um jarðfræðirannsóknir sínar, bæði í vatnafræði, landmótun, mannvirkjajarðfræði og um vatnsafl Íslands. Hann stóð að umfangsmiklum mælingum á framburði sets í vatnsföllum og lagði mat á rof og setflutninga í stórám landsins. Enn er byggt á niðurstöðum hans í þeim efnum. Hann setti einnig fram kenningar um að hamfarahlaup hefðu grafið nokkur af mestu árgljúfrum landsins, svo sem gljúfur Jökulsár á Fjöllum, Hvítár og Markarfljóts. Hann rannsakaði einnig ummerki eftir Kötluhlaupið 1918 og eru þær rannsóknir tildæmis lagðar til grundvallar í hættumati vegna gosa í Kötlu

Einkahagir

Eiginkona: Karítas Bjarney Jónsdóttir kjólameistari frá Sólbergi í Bolungarvík (f. 1937). Börn þeirra eru:

Sigrún (1959), upplýsingafræðingur
Georg Guðni (1961-2011), myndlistarmaður
Tómas Kolbeinn (1964-1987), vélstjóranemi

Bróðir Hauks, Jens Tómasson, var einnig jarðfræðingur. Þeir bræður unnu báðir lengst af á Orkustofnun, Haukur í vatnsaflinu en Jens í jarðhitanum, og settu svip sinn á íslenskt jarðfræðasamfélag.