Björg Thorarensen
Björg Thorarensen (f. 1966) er íslenskur lögfræðingur. Hún var um árabil prófessor í lögfræði við Lagadeild Háskóla Íslands en frá 23. nóvember 2020 er hún hæstaréttardómari við Hæstarétt Íslands.[1]
Björg Thorarensen | |
|---|---|
 | |
| Fædd | 24. september 1966 Reykjavík |
| Störf | Hæstaréttardómari áður prófessor í lögfræði við Háskóla Íslands |
Ferill
breytaBjörg fæddist í Reykjavík 24. september 1966. Hún lauk stúdentsprófi frá Menntaskólanum í Reykjavík 1985,[2] embætttisprófi í lögfræði (cand. jur) frá Lagadeild Háskóla Íslands 1991[3] og meistaraprófi í lögum (LL.M) frá Edinborgarháskóla árið 1993 í stjórnskipunarrétti og alþjóðlegum mannréttindum og stjórnskipulagi Evrópusambandsins.[2][4]
Að loknu lagaprófi var Björg starfsmaður nefndar á vegum dómsmálaráðuneytisins sem undirbjó gildistöku laga nr. 92/1989 um aðskilnað dómsvalds og umboðsvalds í héraði og annarrar löggjafar á sviði réttarfars 1. júlí 1992 frá 1991 til 1992. Hún var í starfsnámi hjá Mannréttindanefnd Evrópuráðsins í Strasbourg haustið 1993. Hún starfaði sem lögfræðingur á lagaskrifstofu ráðuneytisins frá 1994-1996, skrifstofustjóri á löggæslu- og dómsmálaskrifstofu frá 1996 -2001 og skrifstofustjóri á lagaskrifstofu ráðuneytisins 2002. Björg fékk útgefið leyfisbréf til málflutnings fyrir héraðsdómstólum árið 1997. Þá var hún umboðsmaður (agent) ríkisstjórnar Íslands við Mannréttindadómstól Evrópu frá 1999 – 2005 og 2009-2011.[2][4]
Frá árinu 1994 -2002 var Björg stundakennari við Lagadeild Háskóla Íslands í alþjóðlegum mannréttindareglum og stjórnskipunarrétti. Hún var prófessor við Lagadeild HÍ í stjórnskipunarrétti, alþjóðlegum mannréttindareglum, þjóðarétti og persónuverndarrétti frá 2002-2020 og frá 2007-2010 var hún forseti Lagadeildar.[2][4]
Kennsla og rannsóknir Bjargar eru einkum á sviði stjórnskipunarréttar, Mannréttindasáttmála Evrópu, þjóðaréttar og persónuverndarréttar og hefur hún gefið út fjölmargar greinar, bókakafla og bækur á innlendum og á alþjóðlegum vettvangi um þau efni auk álitsgerða, skýrslna og vinnu við lagafrumvörp. Viðamestu rannsóknir hennar tengjast íslensku stjórnarskránni og stjórnskipun Norðurlandanna.
Björg hefur haldið fyrirlestra um efni á rannsóknarsviðum sínum á fjölmörgum alþjóðlegum og innlendum ráðstefnum og málþingum. Þá er hún virkur opinber álitsgjafi í stjórnskipunar- og mannréttindamálefnum. Hún var gestafræðimaður við lagadeild Háskólans í Kaupmannahöfn 2011 og 2014 og við Evrópustofnunina í Flórens (European University Institute) 2018.[2]
Ýmis störf og verkefni
breytaBjörg hefur gegnt fjölmörgum trúnaðarstörfum innan og utan háskólans. Hún var formaður stjórnar Persónuverndar frá 2011-2020[5] og var formaður starfshóps dómsmálaráðherra til að undirbúa innleiðingu Persónuverndarreglugerðar ESB í íslenskan rétt 2017 og 2018.[6] Þá má nefna stjórnarformennsku í Háskólaútgáfunni frá 2016-2020[7] og Hafréttarstofnun Íslands frá 2017-2020[2] og hún var stjórnarformaður Mannréttindastofnunar Háskóla Íslands frá 2004-2013.[8] Hún hefur setið í stjórn Hins íslenska bókmenntafélags frá 2019.[9] Hún var kosin af Alþingi í stjórnlaganefnd fyrir árin 2010 og 2011.[10] Skipuð af utanríkisráðherra 4. nóvember 2009 til að vera annar tveggja varaformanna Samninganefndar Íslands í aðildarviðræðum við Evrópusambandið [11] Þá var hún formaður ráðgjafarhóps ríkisstjórnarinnar um breytingar á stjórnarskránni 2009[12][13] og skipuð af forsætisráðherra í sérfræðinganefnd í tengslum við endurskoðun á stjórnarskránni, 2005-2007.[14] Hún sat í nefnd Evrópuráðsins um persónuvernd (T-PD). Á árunum 1995 til 2010 var Björg fulltrúi Íslands í ýmsum nefndum á vegum Evrópuráðsins í Strasbourg, einkum á sviði mannréttinda þar á meðal Sérfræðinganefnd um þróun mannréttinda (DH-DEV) og Sérfræðinganefnd um málsmeðferðarreglur í mannréttindamálum (DH-PR) þar sem hún var formaður árin 2009 og 2010. Þá var hún fulltrúi Íslands í Samninganefnd Evrópuráðsins og Evrópusambandsins um aðild ESB að Mannréttindasáttmála Evrópu 2010 og 2011.[2]
Björg vann einnig við blaða- og fréttamennsku á NT og dagblaðinu Tímanum 1985 og 1986, Dagblaðinu-Vísi 1986 og 1987 og fréttastofu Ríkisútvarpsins 1988-1991.[2]
Viðurkenningar
breytaBjörg var sæmd heiðursmerki hinnar íslensku fálkaorðu af forseta Íslands á nýársdag 2019 fyrir kennslu og rannsóknir á sviði lögfræði.[15]
Einkalíf
breytaForeldrar Bjargar eru Sigurlaug Bjarnadóttir framhaldsskólakennari og fyrrv. alþingismaður (f. 1926)[16] og Þorsteinn Thorarensen lögfræðingur og bókaútgefandi (1927-2006). Systkini hennar eru Ingunn, grunnskólakennari (f. 1955) og Björn, tölvunarfræðingur og tónlistarmaður (f. 1962). Björg er gift Markúsi Sigurbjörnssyni fyrrv. hæstaréttardómara (f. 1954) og eiga þau þrjú börn.[17]
Heimildir
breyta- ↑ Visir.is, „Ása og Björg skipaðar dómarar við Hæstarétt“ (skoðað 22. nóvember 2020)
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 2,7 „Björg Thorarensen“. Sótt 6. júní 2019.
- ↑ Lögfræðingatal 1736-1992. Iðunn, Reykjavík 1993.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 „Heimasíða Bjargar Thorarensen“. Sótt 6. júní 2019.
- ↑ Persónuvernd. (e.d.). Starfsfólk og stjórn Persónuverndar. Sótt 6. júní 2019 af: https://www.personuvernd.is/personuvernd/starfsfolk-og-stjorn//
- ↑ Viðskiptablaðið. (2017, 21. nóvember). ESB reglur gilda þó ekki í lögum. Hafin er vinna við innleiðingu persónuverndarlöggjafar ESB og mun Björg Thorarensen semja frumvarpið. Viðskiptablaðið. Sótt 6. júní 2019 af: http://www.vb.is/frettir/esb-reglur-gilda-tho-ekki-i-logum/142986/?q=d%C3%B3msm%C3%A1lar%C3%A1%C3%B0herra
- ↑ Háskólaútgáfan. (2019). Um Háskólaútgáfuna. Sótt 6. júní 2019 af: http://haskolautgafan.hi.is/um Geymt 7 júní 2019 í Wayback Machine
- ↑ Háskóli Íslands. Mannréttindastofnun. (2015). Starfsemi fyrri ára. Sótt 6. júní 2019 af: https://mhi.hi.is/starfsemi_fyrri_ara Geymt 7 júní 2019 í Wayback Machine
- ↑ Hið íslenska bókmenntafélag. (2019). Kosning forseta og varaforseta. Sótt 6. júní 2019 af: https://hib.is/2016/03/16/gamma-gerist-bakhjarl/
- ↑ Alþingi. (2010). Tilkynningar. Stjórnlaganefnd valdi Guðrúnu Pétursdóttur formann. Sótt 6. júní 2019 af: https://www.althingi.is/tilkynningar/nr/1366
- ↑ Utanríkisráðuneytið (2013). Skýrsla um samningaviðræður Íslands um aðild að Evrópusambandinu.
- ↑ Alþingi. (2008). Frumvarp til stjórnskipunarlaga. Sótt 6. júní 2019 af: https://www.althingi.is/altext/136/s/0648.html
- ↑ Vísir. (2019). Frumvarp lagt fram fljótlega. visir.is. Sótt 6. júní 2019 af: https://www.visir.is/g/2009425595012/frumvarp-lagt-fram-fljotlega
- ↑ Sérfræðinganefnd um endurskoðun stjórnarskrárinnar. (2005). Skýringar við Stjórnarskrá lýðveldisins Íslands. Forsætisráðuneytið. Sótt 6. júní 2019 af: https://www.stjornarradid.is/media/forsaetisraduneyti-media/media/frettir/skyringar.pdf
- ↑ Forseti Íslands. Orðuhafaskrá. Sótt 6. júní 2019 af: https://www.forseti.is/falkaordan/orduhafaskra/ Geymt 26 ágúst 2019 í Wayback Machine
- ↑ Alþingi. (2015). Sigurlaug Bjarnadóttir. Sótt 6. júní 2019 af: https://www.althingi.is/altext/cv/is/?nfaerslunr=528
- ↑ Samtíðarmenn. Ritstj. Pétur Ástvaldsson. Reykjavík: Vaka-Helgafell, 2003.
Rannsóknir og helstu ritverk
breyta- Stjórnskipunarréttur. Undirstöður og handhafar ríkisvalds 2. útg. (2021)
- Þjóðaréttur 2. útg. (2021)
- Persónuverndarréttur (2021)
- “The role and impact of the Constitutional Commission (2010-2011) in preparing the constitutional revision”. Icelandic Constitutional Reform: People, Processes, Politics (2009-2017)
- Stjórnskipunarréttur. Undirstöður og handhafar ríkisvalds (2015)
- Stjórnskipunarréttur. Mannréttindi (2019, 2. útg.)
- "En stat bland andra stater. Islands suveränitet 1918 – bakgrund och betydelse“. Nordisk Tidskrift 2018-Häfte 4 Geymt 20 apríl 2022 í Wayback Machine.
- Nordic Constitutions. A Comparative and Contextual Study Geymt 7 júní 2019 í Wayback Machine (2018).
- Þjóðaréttur (2011)
- Um lög og rétt. Helstu greinar íslenskrar lögfræði (2017, 3. útg.)
- Mannréttindasamningar Sameinuðu Þjóðanna - Meginreglur framkvæmd og áhrif á íslenskan rétt (2009)
- Mannréttindasáttmáli Evrópu. Meginreglur, framkvæmd og áhrif á íslenskn rétt (2017, 2. útg.).
- Participatory Constitutional Change. The People as Amenders of the Constitution (2017)
- Iceland's Financial Crisis. The Politics of Blame, Protest, and Reconstruction (2016)
- Constitutions in the Global Financial Crisis. A Comparative Analysis (2013)
- "Why the making of a crowd-sourced Constitution in Iceland failed" (2014).