Kildinsamíska
Kildinsamíska (kildinsamíska: самь кӣлл sam' kíl) er finnsk-úgrískt og samískt tungumál sem er talað í Rússlandi í Kólaskaga sem liggur í norðvestur Rússlandi. [1] Kildinsamíska er aðallega töluð í borginni Lovozero, sem er höfuðborg rússneska Lapplands. Í Lovozero kallar fólkið kildinsamísku einfaldlega „samísku“ eða „samíska tungumálið“. Um þessar mundir eiga aðeins 753 manns kildinsamísku að móðurmáli, en fleiri kunna tungumálið sem annað tungumál (og móðurmálið þá rússneska).
| Kildinsamíska самь кӣлл | ||
|---|---|---|
| Málsvæði | Rússland í Lovozero | |
| Heimshluti | Kólaskagi | |
| Fjöldi málhafa | 753 | |
| Sæti | ekki með efstu 100 | |
| Ætt | úrölsk mál finnsk-úgrísk mál | |
| Skrifletur | Kýrillískt stafróf | |
| Opinber staða | ||
| Opinbert tungumál |
- | |
| Stýrt af | - | |
| Tungumálakóðar | ||
| ISO 639-2 | smi
| |
| SIL | SJD
| |
| ATH: Þessi grein gæti innihaldið hljóðfræðitákn úr alþjóðlega hljóðstafrófinu í Unicode. | ||
Kildinsamíska er eitt af þremum austursamískum tungumálum sem er skrifað í kýrillíska stafrófinu. Hún hefur líka bókstafi sem eru bara notaðir í kildinsamísku, til dæmis bókstafurinn „Ҍ ҍ“
Stafróf
breyta| А а | Ӓ ӓ | Б б | В в | Г г | Д д | Е е | Ё ё |
| Ж ж | З з | ' | (Һ һ) | И и | Й й | Ҋ ҋ | (Ј ј) |
| К к | Л л | Ӆ ӆ | М м | Ӎ ӎ | Н н | Ӊ ӊ | Ӈ ӈ |
| О о | П п | Р р | Ҏ ҏ | С с | Т т | У у | Ф ф |
| Х х | Ц ц | Ч ч | Ш ш | Щ щ | Ъ ъ | Ы ы | |
| Ь ь | Ҍ ҍ | Э э | Ӭ ӭ | Ю ю | Я я |
Málnotkun
breytaOrðasambönd
breyta| Самь килл | Íslenska |
|---|---|
| Тиррв | Halló |
| Куэдсалле тирвень | Bless |
| Мунн нэмм ли Аннҍ | Ég heiti Anna |
| Коххт ялак? | Hvað segirðu gott? |
| Шигтенне, пассьпе, я тонн? | Ég segi bara fínt, takk, en þú? |
| Пассьпе | Þakka þér fyrir |
| Мунн эмм тйдҍ | Ég veit það ekki |
| Мунн эмм оантша | Ég skil ekki |
| Оантшах? | Skilurðu? |
| Манҍтэ ли тон телфон номер? | Hvað er símanúmerið þitt? |
| Соагкнэххьк | Orðaforði |
| Поаррькпейв | Dagar vikunnar |
| вуссоарк | mánudagur |
| нымьпоаррк | þriðjudagur |
| куалмантпеййв | miðvikudagur |
| няльянтпеййв | fimmtudagur |
| выдантпеййв / петнэц | föstudagur |
| суветҍ | laugardagur |
| пассьпеййв | sunnudagur |
| Манн | Mánuðir |
| одтыгьманн | janúar |
| порркманн | febrúar |
| нюххчманн | mars |
| куньтхемьманн | apríl |
| кыдтманн | maí |
| кессьманн | júní |
| суйнманн | júlí |
| поаррькманн | ágúst |
| чеххчманн | september |
| рэгкэмманн | október |
| иӈӈманн | november |
| талльвманн | desember |
Töluorð
breyta| Самь килл | Íslenska |
|---|---|
| оххтэ | einn |
| куххт | tveir |
| коллм | þrír |
| нелльй | fjórir |
| выдт | fimm |
| кудт | sex |
| кыджемь | sjö |
| каххц | átta |
| аххц | níu |
| лоагкь | tíu |
Málfræði
breytaFöll
breytaFornöfn
breytaÞessi listi er af fornöfnum í nefnifalli. Fornöfn í kildinsamísku eru mjög svípuð fornöfnum í öðrum samískum tungumálum.
| Kildinsamíska | Íslenska | |
|---|---|---|
| Fyrsta persóna (eintal) | мунн | ég |
| Önnur persóna (eintal) | тонн | þú |
| Þriðja persóna (eintal) | сонн | hann, hún |
| Fyrsta persóna (fleirital) | мыйй | við |
| Önnur persóna (fleirital) | тыйй | þið |
| Þriðja persóna (fleirital) | сыйй | þeir, þær, þau |
Sjá einnig
breytaHeimildir
breyta- ↑ Куруч, Римма Дмитриевна. Краткий грамматийческий очерк Саамского языка. Moskva og Apatitý: Русский язык, 1985.
