Gunnar M. Magnúss

Gunnar M. Magnúss (2. desember 1898 – 24. mars 1988) var íslenskur rithöfundur. Hann ólst upp á Flateyri til 10 ára aldurs en bjó eftir það á Suðureyri við Súgandafjörð. Foreldar hans voru Magnús Ísleifsson, formaður og smiður, og Gunnvör Árnadóttir. Gunnar var kvæntur Kristínu Eiríksdóttur sem lést 11. nóvember 1970.

Gunnar brautskráðist með kennarapróf árið 1927 og var við framhaldsnám við Kennaraháskólann í Kaupmannahöfn 1936 til ársins 1937. Hann var m.a. kennari við Austurbæjarskólann í Reykjavík 1930 til 1947. Gunnar sat í stjórn Kennarasambands Íslands 1930 til 1940, í stjórn Rithöfundafélags Íslands 1950 til 1960, bóksali í Reykjavík 1954 til 1961 og formaður Félags leikritahöfunda 1964 til 1970. Gunnar var ritstýrði (ásamt Aðalsteini Sigmundssyni) barnatímaritinu Sunnu sem út kom 1931–32. Hann ritstýrði einnig um tíma Útvarpstíðindum, Íþróttablaðinu og Menntamál. Gunnar sat á Alþingi frá febrúar til maí 1955 fyrir Sósíalistaflokkinn. Gunnar var harður andstæðingur hernámsins. Hann stofnaði strax 1953 samtökin Andspyrnuhreyfing gegn her í landi Hann var formaður þeirra samtaka. Í kjölfarið fylgdu síðan fleiri samtök með sömu stefnu.

Gunnar ritaði yfir 90 bækur og rit, skáldsögur og fjöldi sagnarita liggja eftir hann.

Helstu bækur

Virkið í Norðri I-III ( um hernámið ), 1947–1950
Þúsund og ein nótt Reykjavíkur (um hersetuna og Reykjavík ), 1957
Langspilið ómar, 1958
Árin sem aldrei gleymast I-III, 1964–1965
Skáldið á Þröm (ævisaga Magnúsar Hj. Magnússonar), 1956
Bókin um Sigvalda Kaldalóns 1971
Dagar Magnúsar á Grund, 1972
Bækur um ýmis efni ritaði Gunnar:
Byrðingur (um skipasmíði á Íslandi)
Járnsíða (um íslenska járnsmiði), 1954
Undir Garðskagavita (héraðssaga), 1963
Saga alþýðufræðslurnar, 1932
Um menntamál á Íslandi 1944–1946, 1946
Jón Skálholtsrektor, 1959
Landhelgisbókin, 1959
Eiríkur skipherra, 1967
Íslenskir afreksmenn, 1968
Völva Suðurnesja (Frásögn af dulrænnir reynslu Unu Guðmundsdóttur í Garði ), 1969
Ár og dagar ( annáll verkalýðshreyfingarinnar), 1967
Það voraði vel 1904, 1970

Skáldsögur

Börnin í Víðigerði (unglingasaga), 1933
Við skulum halda á skaga (unglingasaga), 1934
Brennandi skip, 1935
Suður heiðar (unglingasaga), 1937
Bærinn á ströndinni (unglingasaga), 1937
Salt jarðar, 1941
Undir bláum seglum (unglingasaga), 1951, Vefaradans, 1962.

Helstu smásögur

Fiðrildi, 1928
Brekkur (barnasögur og ljóð), 1931
Hvítra manna land, 1943
Reykjavíkurbörn, 1951.

Leikrit

Þrjú leikrit (Hjá sálusorgarunum, Í upphafi var óskin og Spékoppur í vinstri kinn) 1949
Í múrnum, 1964.

Ljóðabækur

Brekkur (barnaljóð og sögur), 1931
Spegilskrift, 1959.

Helstu útvarpsleikrit

Rósa Fanney (frumflutt í útvarpinu 1948)
Alvörukrónan ( ásamt Jónasi Jónassyni, frumflutt í Kópavogi 1960)
Herrans hjörð (framhaldsleikrit um ævi Bólu-Hjálmars, frumflutt í útvarpinu 1965)
Silkinetið (framhaldsleikrit um vesturfari Íslendinga, frumflutt í útvarpinu 1967)
Fjölnismenn (frumflutt í útvarpinu 1969)
Landsins lukka ( framhaldsleikrit um ævi Skúla landfógeta, frumflutt í útvarpi 1972)

Heimildir

Morgunblaðið 26. mars 1988
Tímaritið Réttur 1988, Gunnar M. Magnúss.
Alþingismannatal
Íslenskt skáldatal A-L. Hannes Pétursson og Helgi Sæmundsson, Bókaútgáfa Menningarsjóðs og Þjóðvinafélagsins, Reykjavík 1973
Samtök hernámsandstæðing, Baráttan gegn veru Bandaríkjahers 1960–1970 - Ritgerð til BA-prófs í sagnfræði - Háskóli Íslands Hugvísindasvið Sagnfræði - Einar Páll Tryggvason
Ritverk Gunnars (Gunnsteinn Gunnarsson)