Keisaraviður

Keisaraviður
	; Plata úr "Flora Japonica" eftir Philipp Franz von Siebold og Joseph Gerhard Zuccarini
Ástand stofns
	; Við hættumörk (IUCN)
Vísindaleg flokkun
Ríki:	Jurtaríki (Plantae);
Fylking:	Berfrævingar (Pinophyta);
Flokkur:	Barrtré (Pinopsida);
Ættbálkur:	Pinales;
Ætt:	Einisætt (Cupressaceae);
Ættkvísl:	Cryptomeria;
Tegund:	C. japonica;
Tvínefni
	Cryptomeria japonica; (L.f.) D.Don
Samheiti
	Listi Cryptomeria araucarioides Henkel & W.Hochst. ; Cryptomeria compacta Beissn. ; Cryptomeria elegans Jacob-Makoy ; Cryptomeria fortunei Hooibr. ex Billain ; Cryptomeria generalis E.H.L.Krause ; Cryptomeria kawaii Hayata ; Cryptomeria lobbiana Billain ; Cryptomeria lobbii (Carrière) Lavallée ; Cryptomeria mairei (H.Lév.) Nakai ; Cryptomeria mucronata Beissn. ; Cryptomeria nana Lindl. & Gordon ; Cryptomeria nigricans Carrière ; Cryptomeria pungens Beissn. ; Cryptomeria variegata Beissn. ; Cryptomeria viridis Beissn. ; Cupressus japonica Thunb. ex L.f. ; Cupressus mairei H.Lév. ; Schubertia japonica (Thunb. ex L.f.) Jacques ; Schubertia japonicum (Thunb. ex L. f.) Brongn. ; Taxodium japonicum (Thunb. ex L.f.) Brongn. ;

Keisaraviður (Cryptomeria japonica) er japanskt tré og hið eina af ættkvíslinni Cryptomeria ("faldir hlutar") sem er af einiætt (Cupressaceae). Keisaraviður var áður talinn til Taxodiaceae. Hann er einlendur í Japan og gengur þar undir nafninu sugi (japanska: 杉).^[2]^[3]^[4]

Lýsing

Cryptomeria japonica: (vinstri) sproti með þroskuðum könglum og óþroskuðum frókönglum efst; (miðja) sproti með fullorðinsbarri; (hægri) sproti með ungviðsbarri

Köngull og fræ

Keisaraviður er mjög stórt sígrænt tré, allt að 70 m hátt og 4 m í stofnþvermáli, með rauðbrúnan börk sem flagnar í láréttum flögum. Barrnálarnar liggja í spíral eftir greinunum, 0,5 - 1 sm langar og könglarnir eru hnattlaga, 1 - 2 sm í þvermál með 20–40 köngulskeljum.

Tegundin hefur verið ræktuð svo lengi í Kína að það er oft talið innfætt þar. Form sem hafa verið valin til skrauts eða til timburframleiðslu fyrir löngu í Kína hafa verið lýst sem sérstakt afbrigði Cryptomeria japonica var. sinensis (eða jafnvel sem sjálfstæð tegund, Cryptomeria fortunei), en þau eru vel innan þess breytileika sem finnst villt í Japan, og það eru engar sannanir fyrir að tegundin hafi fundist villt í Kína. Erfðagreining á frægasta stofni af Cryptomeria japonica var. sinensis á Tianmu-fjalli, sem er með tré sem eru talin tæplega 1000 ára gömul, styður þá kenningu að sá stofn sé innfluttur.^[5]

Trjágöng við Togakushialtarið í Nagano

Ræktunarskógur af Cryptomeria

Búsvæði

Cryptomeria vex í skógum með djúpum jarðvegi með góðu frárennsli, og í hlýju og röku loftslagi, og vex það hratt við þau skilyrði. Það þolir illa lélegan jarðveg og kaldara og þurrara loftslag.^[6]

Planki skorinn af Cryptomeria japonica

Cryptomeria japonica - bolur

Nytjar

Ræktað sem bonsai

Timbur Cryptomeria japonica er ilmríkt, veður, fúa og skordýraþolið, mjúkt og með lítinn þéttleika.^[7]^[8]

Tilvísanir

↑ Thomas, P.; Katsuki, T. & Farjon, A. (2013). „Cryptomeria japonica“. The IUCN Red List of Threatened Species. IUCN. 2013: e.T39149A2886821. doi:10.2305/IUCN.UK.2013-1.RLTS.T39149A2886821.en. Sótt 4. desember 2017.^{[óvirkur tengill]}
↑ kanjiTáknið fyrir sugi er hið sama og hanzitáknið fyrir shan, sem er notað fyrir aðrar tegundir, t.d., shui shan, Metasequoia glyptostroboides.
↑ "Cryptomeria japonica". Natural Resources Conservation Service PLANTS Database. USDA.
↑ „BSBI List 2007“. Botanical Society of Britain and Ireland. Afrit af upprunalegu (xls) geymt þann 25. janúar 2015. Sótt 17. október 2014.
↑ Chen, Y.; Yang, S. Z.; Zhao, M. S.; Ni, B. Y.; Liu, L.; Chen, X. Y. (2008). „Demographic Genetic Structure of Cryptomeria japonica var. sinensis in Tianmushan Nature Reserve, China“. Journal of Integrative Plant Biology. 50 (9): 1171–1177. doi:10.1111/j.1744-7909.2008.00725.x. PMID 18924282.
↑ Fu, Liguo; Yu, Yong-fu; Mill, Robert R. "Cryptomeria". Flora of China. 4 – via eFloras.org, Missouri Botanical Garden, St. Louis, MO & Harvard University Herbaria, Cambridge, MA..
↑ B. Anshari; Z.W. Guan; A. Kitamori; K. Jung; I. Hassel; K. Komatsub (2010). „Mechanical and moisture-dependent swelling properties of compressed Japanese cedar“. Construction and Building Materials. 25 (4): 1718–1725. doi:10.1016/j.conbuildmat.2010.11.095.
↑ „Cryptomeria jponica“ (PDF). World Agroforestry Centre. Sótt 4. desember 2014.

Viðbótarlesning

Cryptomeria anglica, Boulter and Chaloner, 1968; a fossil species from Pliocene deposits in Derbyshire, England.
Gymnosperm Database: Cryptomeria

Tenglar

Cryptomeria japonica, Morton Arboretum acc. 560-82*11 & 12
USDA Forest Service Fact Sheet ST-219 Japanese Cedar (pdf)
Conifers Around the World: Cryptomeria japonica - Sugi.

Þessi líffræðigrein er stubbur. Þú getur hjálpað til með því að bæta við greinina.

[iucn-1] Thomas, P.; Katsuki, T. & Farjon, A. (2013). „Cryptomeria japonica“. The IUCN Red List of Threatened Species. IUCN. 2013: e.T39149A2886821. doi:10.2305/IUCN.UK.2013-1.RLTS.T39149A2886821.en. Sótt 4. desember 2017.^{[óvirkur tengill]}

[2] Táknið fyrir sugi er hið sama og hanzitáknið fyrir shan, sem er notað fyrir aðrar tegundir, t.d., shui shan, Metasequoia glyptostroboides.

[3] "Cryptomeria japonica". Natural Resources Conservation Service PLANTS Database. USDA.

[BSBI07-4] „BSBI List 2007“. Botanical Society of Britain and Ireland. Afrit af upprunalegu (xls) geymt þann 25. janúar 2015. Sótt 17. október 2014.

[5] Chen, Y.; Yang, S. Z.; Zhao, M. S.; Ni, B. Y.; Liu, L.; Chen, X. Y. (2008). „Demographic Genetic Structure of Cryptomeria japonica var. sinensis in Tianmushan Nature Reserve, China“. Journal of Integrative Plant Biology. 50 (9): 1171–1177. doi:10.1111/j.1744-7909.2008.00725.x. PMID 18924282.

[eflora-6] Fu, Liguo; Yu, Yong-fu; Mill, Robert R. "Cryptomeria". Flora of China. 4 – via eFloras.org, Missouri Botanical Garden, St. Louis, MO & Harvard University Herbaria, Cambridge, MA..

[Anshari-7] B. Anshari; Z.W. Guan; A. Kitamori; K. Jung; I. Hassel; K. Komatsub (2010). „Mechanical and moisture-dependent swelling properties of compressed Japanese cedar“. Construction and Building Materials. 25 (4): 1718–1725. doi:10.1016/j.conbuildmat.2010.11.095.

[ICRAF-8] „Cryptomeria jponica“ (PDF). World Agroforestry Centre. Sótt 4. desember 2014.

[2]

[3]

[4]

[1]

[5]

[6]

[7]

[8]