Öræfajökull

Öræfajökull.

Öræfajökull og Fjallsárlón.

Hvannadalshnúkur séður frá Skaftafelli. Í forgrunni er Hafrafell.

Öræfajökull er eldkeila á Suðausturlandi (Austur-Skaftafellssýslu). Yfir fjallinu er jökulhetta þ.e. Öræfajökullinn sjálfur, sem er jafnframt syðsti hluti Vatnajökuls. Hann fyllir stóra öskju efst á fjallinu. Margir skriðjöklar skríða út frá jökulhettunni niður fjallshlíðarnar og um dali við fjallsræturnar. Meðal þeirra eru Svínafellsjökull, Virkisjökull, Kotárjökull, Kvíárjökull og Hrútárjökull. Á norðurhlið fjallsins er Hvannadalshnúkur, hæsti tindur Íslands, 2.110 m. Öræfajökull (jökullinn sjálfur) er allur innan Vatnajökulsþjóðgarðs og fjallið að miklu leyti líka.

Öræfajökull er megineldstöð og hefur gosið tvisvar á sögulegum tíma; fyrst 1362 þegar Litlahérað lagðist í eyði, og síðan minna gosi 1727. Mikið tjón varð í báðum gosunum og þeim fylgdi öskufall og jökulhlaup. Mannfall varð í báðum gosum.

Eldstöðvarkerfi

Auk þess að vera megineldstöð er Öræfajökull sitt eigið eldstöðvarkerfi. Hann er einn af 41 eldstöðvakerfum á Íslandi og í millibergröð.

Nýleg virkni

Í nóvember árið 2017 urðu jarðskjálftar undir jöklinum og mældust uppleyst efni í Kvíá sem kemur undan honum og bentu til þess að nýlegt jarðhitasvæði væri undir honum. Askja jökulsins hafði sigið meira en 20 metra. Í febrúar 2018 varð skjálfti af stærð 3,6 undir öskjunni.

Tindar

• Hvannadalshnjúkur (2110 m)
• Snæbreið (2041 m)
• Sveinstindur (2044 m)
• Sveinsgnípa (1925 m)
• Dyrhamar (1917 m)
• Eystri (1758 m) og Vestari Hnappur (1849m)
• Rótarfjallshnúkur (1848 m)

Tenglar

• „Hvernig og hvenær myndaðist Öræfajökull?“. Vísindavefurinn. Svar: Jóhann Helgason, jarðfræðingur (5.5.2010)
• Eldgosið í Öræfajökli 1727 - Stjörnufræðivefurinn
• Vísindavefurinn: Hvers konar gosefni komu úr gosunum 1362 og 1727 í Öræfajökli? Ármann Höskuldsson og Páll Imsland
• Öræfajökull - Náttúruminjasafn
• Umbrot í Öræfajökli eftir landnám - Náttúrufræðingurinn (júní 2024)
• Vísindavefurinn: Hvað er vitað um eldstöðina í Öræfajökli? Svar: Ármann Höskuldsson (17.5.2005)
• Öræfajökull (Veðurstofa Íslands)
• Neyðaráætlun fyrir Öræfajökul (23.11.2017)

  Þessi Íslandsgrein sem tengist landafræði er stubbur. Þú getur hjálpað til með því að bæta við greinina.