Persneska

vesturíranskt tungumál

Persneska er tungumál sem talað er í Íran, Tadsíkistan, Afganistan, Úsbekistan, vesturhluta Pakistan, Barein og víðar. Yfir 75 milljónir manna hafa persnesku að móðurmáli. Persneska tilheyrir indó-evrópsku málaættinni. Persneska hefur verið rituð með arabísku letri (með viðbótartáknum) frá því þeir lentu undir yfirráðum Araba og tóku upp Múhammeðstrú á 7. öld. Fyrir þann tíma var persneska rituð með svonefndu palaví-stafrófi (sem þeir fundu upp sjálfir) og enn áður með nokkurskonar fleygrúnum.

Persneska
فارسی  (Farsí)
Málsvæði Íran, Tadsikistan, Afganistan, Barein, Úsbekistan, Pakistan, Rússland.
Heimshluti Mið-Austurlönd, Mið-Asía
Fjöldi málhafa áætl. 62–110 milljónir
Sæti 12
Ætt Indóevrópskt

 Indóíranskt
  Íranska
   Vesturíranskt
    Suðvesturíranskt
     Persneska

Opinber staða
Opinbert
tungumál
Íran, Tadsjikistan, Afganistan
Stýrt af Persneskuakademía Írans
Vísindaakademía Afganistan
Tungumálakóðar
ISO 639-1 fa
ISO 639-2 per (b)/fas (T)
SIL PRS
ATH: Þessi grein gæti innihaldið hljóðfræðitákn úr alþjóðlega hljóðstafrófinu í Unicode.

Nafnið persneska vísar til Persíu, sem er eldra heiti á Íran.

Málfræði

breyta

Sagnorð enda á -an í nafnhætti svo sem omúctan (læra), porsídan (spyrja) tarsídan (hrella) og er þátíð mynduð með brottekngingu -an endingarinnar. Sagnorð beyjast í persónum og tölum og eru endingar reglulegar; 3.p.flt. -nd, 2.p.flt. -it, 1.p.et -im. 3 persóna et. er endingarlaus öfugt við fleirtöluna í íslensku.

Það eru engin málfræðileg kyn.

Hljóðfræði

breyta

Mikið er af rödduðum blísturhljóðum, setum, errið er hringlandi og jafnan raddað þótt það liggi eftir sérhljóð og undan hörðu lokhljóði, kokmælt hróflað franskt -r er algengt. Mörg orð enda á -h. Ennfremur errendingar án forliggjandi sérhljóða algengar (sr, br, pr). Höggmæli.


Indóírönsk tungumál
Indóevrópsk tungumál
Aímagíska | Askúnska | Assameíska | Barbaríska | Persneska