Litunarjafni

Litunarjafni (fræðiheiti Diphasiastrum alpinum) er lágvaxin jurt af jafnaætt með langa jarðlæga stöngla með uppréttum marggreindum greinum. Hann finnst helst í bollum og snjódældum og er nokkuð algengur þar sem hæfilega snjóþungt er.

Litunarjafni
Ástand stofns
Öruggt (TNC)
Vísindaleg flokkun
Ríki: Jurtaríki (Plantae) Fylking: Jafnar (Lycopodiophyta) Flokkur: Lycopodiopsida Ættbálkur: Jafnabálkur (Lycopodiales) Ætt: Jafnaætt (Lycopodiaceae) Ættkvísl: Diphasiastrum Tegund: D. alpinum
Tvínefni
Diphasiastrum alpinum (L.) Holub, 1975
Samheiti
Diphasium alpinum Lycopodium alpinum L.

Litunarjafni var notaður til litunar. Í Svarfdælasögu segir frá bræðrum sem sækja litunargrös fyrir móður sína. Í Landnámabók segir frá jafnabelg sem Klaufi hjó og olli það vígaferlum. Litunarjafni var notaðan til að lita ullarvarning gulan og var jafninn lagður í bleyti í sólarhring og þá dreift yfir ullina og hún vafin saman og svo sett í ketill með vatni og soðið við lítinn hita í nokkra tíma. Með því að nota litunarjafna með hvítmöðru (Galium normanii) var hægt að fá gulrauðan lit. Litunarjafni var einnig notaður sem litfestir með öðrum litunarjurtum.

Heimildir

• Litunarjafni Geymt 6 mars 2016 í Wayback Machine
• USDA Plants Profile Geymt 9 maí 2013 í Wayback Machine