„Efnahagur Íslands“: Munur á milli breytinga

'''Efnahagur Íslands''' byggir enn að talsverðu leyti á [[Fiskveiðar|fiskveiðum]], sem afla nær 40% útflutningstekna og veita 8% vinnandi manna störf. Þar sem aðrar [[náttúruauðlindir]] skortir (fyrir utan jarðhita og fallvötn til virkjunar), er efnahagslíf á Íslandi viðkvæmt og háð heimsmarkaðsverði á fiski og sjávarafurðum. Auk þess geta minnkandi fiskstofnar í [[efnahagslögsaga|efnahagslögsögu]] landsins haft töluverð áhrif á sveiflur í efnahagslífinu og heimsmarkaðsverð á [[ál]]i og [[kísilgúr]]i sem eru stærstu útflutningsvörur Íslendinga á eftir sjávarafurðum.{{heimild vantar}}

[[Olíukreppan]] kom illa við Íslendinga en mestu tíðindin úr efnahagslífinu voru þau að mikil verðbólguskriða fór af stað sem stöðvaðist ekki fyrr en eftir [[1990]]. Verðbólga hafði lengi verið meiri á Íslandi en í nágrannalöndunum en árið [[1973]] tvöfaldaðist hún frá því sem verið hafði árið áður, fór yfir 20%. Árið seinna var hún komin upp í rúm 40% og tæp 50% árið þar á eftir. Þannig rúllaði boltinn áfram og hámarkinu var náð [[1983]] þegar verðbólgan fór yfir 80% en það kalla [[Hagfræði|hagfræðingarhagfræði]]ngar [[Óðaverðbólgaóðaverðbólga|óðaverðbólgu]]. Árið [[1980]] sáu stjórnvöld þann kost vænastanvænstan að [[gengisfelling|klípa af krónunni]] og skera tvö núll aftan af. Í einu vetfangivettfangi urðu 100 krónur að einni krónu. Ef þetta hefði ekki verið gert hefði á árinu [[2000]] hálfur lítri af kók getað kostað um 10 þúsund krónur úti í sjoppu.{{heimild vantar}}

Undirrótin að verðbólgunni var óstöðugt efnahagslíf og sveiflur í afla og aflaverðmæti. Auknar tekjur í sjávarútvegi gátu leitt til almennra launahækkana sem svo orsökuðu hækkanir á vöru og þjónustu í þjóðfélaginu öllu. Svo kom babb í bátinn í fiskveiðum og þá gripu stjórnvöld ofoft til gengisfellinga en við það lækkar [[Íslensk króna|krónan]] í verði miðað við erlenda mynt. Þá fengu Íslendingar fleiri krónur fyrir varningin sinnútflutningsvörur en áað sama mótiskapi hækkuðu innfluttar vörur í verði. Vísitölubinding launa átti að tryggja hag launþega en í því fólst að kaupið hækkaði í samræmi við aðrar hækkanir. Þetta olli víxlverkandi hækkunum [[kaupgjald|kaupgjalds]]s og verðlags[[verðlag]]s og [[verðbólga|verðbólgan]]n óð áfram. Sumir hagfræðingar hafa sagt að léleg hagstjórn hafi verið meginskýringin á því að verðhækkanir fóru úr böndunum. Ráðamenn hafa ekki sýnt nógu mikið aðhald í peningamálum auk þess sem mikil ríkisafskipti og margar aðgerðir stjórnvalda hafa ýtt undir þenslu á þjóðfélaginu.{{heimild vantar}}

[[verðbólga|VerðbólganVerðbólga]]n át upp sparifé landsmanna og um árabil þótti það hámark heimskunnar að eiga peninga á bankareikning.{{heimild vantar}} Þeir sem áttu fé á milli handa reyndu að koma því í lóg sem fyrst og oft var sagt að steinsteypa væri besta fjárfestingin. Óskynsamlegar fjárfestingar voru einn af fylgikvillum verðbólgunnar auk þess sem hún sljóvgaði verðskyn almennings. Fólk vissi aldrei almennilega hvað hlutirnir kostuðu enda breyttist verðið ört.{{heimild vantar}}