„Spjall:Jól“: Munur á milli breytinga

::: Orðið Jól, hvort sem það er á Íslensku eða öðrum norrænum málum, er ekki á hreinu hvernig var nákvæmlega notað fyrir kristni til dæmis á Íslandi og uppruni þess á reiki. Auk þess leið ekki langur tími frá (viðurkenndu landnámi) þar til Íslendingar urðu kristnir og heimildir um blót fyrir kristni sem gætu hafa heitið (sennilega) jól, nær engar og líka mjög rýrar heimildir um jólahald á fyrstu öldum eftir kristintökuna. Að búa til grein sem héti „Jól“ og að skíra þessa Kristmessu er því ekki sagnfræðilega rétt þar sem ekkert bendir til þess að þessi hátíð hafi nokkrusinni heitið annað en Jól hér á Íslandi og aldrei Kristmessa. Sem dæmi þá er enska greinin [https://en.wikipedia.org/wiki/Yule Yule] nær eingöngu um orðið Yule og mögulegan uppruna þess en mjög takmarkaðar heimildir eru til um hátíðir á þessum degi fyrir kristni. Þar sem einhverjar heimildir eru til er aðeins tengt í viðkomandi greinar en efni þeirra ekki í greininni Yule nema að litlu leiti. Því finnist mér eðlilegast að í staðin fyrir sér grein væri kaflin um orðsifjar orðsins Jól og mögulegan uppruna þess aukin í þessari grein, en Skandinavar gera það þótt í mis miklu mæli sé. Þar sem wikipedia er alfræðiverk er því eðlilegt að sú hátíð sem á Íslendi hefur eftir því sem best er vitað heitið jól í uþb. þúsund ár heiti Jól eins og þessi grein hér. Svipuð grein og Yule er til dæmis enska greinin [https://en.wikipedia.org/wiki/Xmas Xmas], sem er eingöngu um sagnfræði þess hugtaks og hvenær það kom fram og hvernig það hefur verið notað. Þau rök að (lítill) hópur fólks heldur öðruvísi jól á Íslandi og það eingöngu frekar nýlega réttlætir því ekki breytingu á heiti þessarar greinar. Ef aftur á móti einhver vill skrifa um Jól á Íslandi fyrir kristni þá er það ekkert mál en óeðlilegt að sú grein héti Jól. Um uppruna orðsins er lítið vitað og eins og ég nefndi nær eingöngu orðsifjafræði. Því ætti ekki heldur slík grein að heita Jól heldur eitthvað eins og Jól (hugtak) eða eitthvað í þá veru. Við getum sem dæmi tekið setningu beint úr ensku greininni um Yule, „Terms with an etymological equivalent to Yule are used in the Nordic countries for Christmas with its religious rites...“ Þessi setning segir allt um afhverju ekki ætti að endurskíra þessa grein heldur frekar skrifa grein undir öðru heiti ef fólk vill skrifa grein um hugtakið Jól fyrir upptöku kristni og yfirtöku kristninnar á nafninu. Alfræðilega er því eðlilegast að nota grein í hverju landi fyrir sig með því heiti sem þar er notað yfir kristin Jól en sér greinar undir öðrum heitum um annaðhvort siði og hátíðir fyrir kristni eða siði sem einhverjir viðhafa nútildags á þessum tíma. Skýrasta dæmið og bestu rökin fyrir því að halda þessari grein með núverandi nafni er að til dæmis danska greinin heiti á dönsku wikipedia [https://da.wikipedia.org/wiki/Jul Jul], sú Norska [https://no.wikipedia.org/wiki/Jul Jul], sú færeyska [https://fo.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3l Jól], sú sænska [https://sv.wikipedia.org/wiki/Jul Jul] og allar þessar greinar eru tengdar í ensku greinina Christmas. [[Notandi:Bragi H|Bragi H]] ([[Notandaspjall:Bragi H|spjall]]) 26. desember 2014 kl. 11:14 (UTC)

:::: Ég er búin að bæta inn í inngangin klausu um að uppruni jólanna sé heiðinn og að kirkjan hafi tekið hátíðirnar yfir. Síðan er ég búin að bæta við kafla um orðsifjar orðsins jól en hann er þó ekki mjög ýtarlegur því margar kenningar eru til um uppruna orðsins en þar sem engin þeirra er sönnuð taldi ég best að tíunda bara þær helstar og elstu og helstu heimildir um orðið. Eina heimildin sem ég er ekki búin að finna orðrétta er úr Lokasenu þar sem orðið jól kemur fyrir sem heljarinnar og alsherjar sumbl. Eins fer ég ekki út í tengsl við Frey og hátíðina sem frjósemishátíð því einhversstaðar varð ég að stoppa. Aðrir geta reynt að finna þetta til eða ég ef ég hef tíma til þess. Persónulega finnst mér þetta nægja (að minstakosti í bili) en bæði má bæta við upplýsingum um Saturnalia-hátíð Rómverjanna sem [[Notandi:Cessator|Cessator]] bendir á en það er líka spurning hvort það ætti ekki að gera þeirri hátíð betur skil í sér grein og stikkla bara á stóru um áhrif hennar á jólahaldið. [[Notandi:Bragi H|Bragi H]] ([[Notandaspjall:Bragi H|spjall]]) 26. desember 2014 kl. 14:24 (UTC)