Útgáfa síðunnar 28. júní 2011 kl. 08:31 breyta 95.68.127.163 (spjall) Skipti út innihaldi með „You are very stupid, I will kill you.“ ← Eldri breyting		Útgáfa síðunnar 28. júní 2011 kl. 08:44 breyta taka aftur þessa breytingu Jabbi (spjall \| framlög) Möppudýr, Stjórnendur 11.625 breytingar m Tók aftur breytingar 95.68.127.163 (spjall), breytt til síðustu útgáfu Xqbot Nýrri breyting →
Lína 1: {\| cellpadding="2" style="float: right; width: 307px; background: #e3e3e3; margin-left: 1em; border-spacing: 1px;" ~~You are very stupid, I will kill you.~~ ! Skjaldarmerki Ludwigshafen ! Lega Ludwigshafen í Þýskalandi \|---- \| align="center" bgcolor="#EFEFEF" \| <div>{{border\|[[Mynd:Wappen Ludwigshafen.svg\|150px\|none]]}}</div> \| align="center" bgcolor="#FFFFFF" \| [[Mynd:Lage der kreisfreien Stadt Ludwigshafen am Rhein in Deutschland.PNG\|150px]] \|- style="background: #ffffff;" align="center" \|---- \| colspan=2 align=center \| \|----- ! colspan="2" \| Upplýsingar \|---- bgcolor="#FFFFFF" \| Sambandsland:\|\| Rínarland-Pfalz \|---- bgcolor="#FFFFFF" \| Flatarmál: \|\| 77 km² \|---- bgcolor="#FFFFFF" \| Mannfjöldi: \|\| 163 þúsund <small>(31. desember 2008)</small> \|---- bgcolor="#FFFFFF" \| Þéttleiki byggðar: \|\| 2104/km² \|---- bgcolor="#FFFFFF" \| Hæð yfir sjávarmáli: \|\| 96 m \|---- bgcolor="#FFFFFF" \| Vefsíða: \|\| [http://www.ludwigshafen.de/ www.ludwigshafen.de] \|----- \|} '''Ludwigshafen''' er næststærsta borgin í þýska sambandslandinu [[Rínarland-Pfalz\|Rínarlandi-Pfalz]] með 163 þúsund íbúa. Borgin er ákaflega ung, fékk ekki borgarréttindi fyrr en á miðri [[19. öldin\|19. öld]]. Þar er fyrirtækið BASF með höfuðstöðvar og verksmiðjur en hún er stærsta efnaverksmiðja heims. == Lega == [[Mynd: Ludwigshafenmitte ausderluft.jpg\|thumb\|Loftmynd af Ludwigshafen. Fremst sér í Rínarhöfnina. Handan Rínarfljóts er Mannheim.]] Ludwigshafen liggur við [[Rínarfljót\|Rín]] suðaustarlega í sambandslandinu, gegnt [[Mannheim]]. Næstu borgir (fyrir utan Mannheim) eru [[Heidelberg]] til suðausturs (10 km), [[Worms]] til norðurs (15 km), [[Speyer]] til suðurs (20 km) og [[Kaiserslautern]] til vesturs (40 km). == Skjaldarmerki == [[Skjaldarmerki]] Ludwigshafen er gult akkeri á rauðum grunni. Akkerið er tákn fyrir siglingar og höfnina í borginni. Það kemur fyrst fram sem tákn [[1895]] en núverandi skjaldarmerki var tekið upp [[1937]]. == Orðsifjar == Borgin heitir til heiðurs Ludwig I. konungs í [[Bæjaraland]]i og merkir bókstaflega ''Lúðvíkshöfn''. Nafnið kom fyrst upp [[1843]].<ref>Geographische Namen in Deutschland. Duden. 1993. Bls. 174.</ref> Opinberlega heitir borgin '''Ludwigshafen am Rhein'''. Endingunni ''am Rhein'' var bætt við [[1882]]. == Söguágrip == [[Mynd:Rheinschanze1834.jpg\|thumb\|Ludwigshafen 1834, 9 árum áður en Bæjaraland keypti bæinn]] [[1607]] lét kjörfurstinn Friðrik IV frá Pfalz reisa virki á vesturbakka Rínarfljóts, gegnt Mannheim, til að gæta að brúarsporði brúarinnar yfir fljótið. Virkið stóð þar sem Ludwigshafen stendur nú. Virkið stóð það allt til [[1799]] en þá rifu [[Frakkland\|Frakkar]] virkið niður eftir innrás þeirra í [[Heilaga rómverska ríkið\|þýska ríkið]]. [[Vínarfundurinn]] úrskurðaði að landsvæðið fyrir vestan Rín skyldi tilheyra Bæjaralandi, en austursvæðið (með Mannheim) Baden. [[1820]] var fyrsta húsið reist á staðnum. Í kjölfarið myndaðist lítill bær og lítil höfn við Rín. [[1843]] keypti Bæjaraland svæðið og var bærinn þá nefndur Ludwigshafen, til heiðurs Lúðvíks I konungs Bæjaralands. Bærinn hlaut svo borgarréttindi [[1859]] og er því með yngri borgum [[Þýskaland]]s. Á þessum tíma var [[iðnbyltingin]] í gangi allt í kring. Aðeins ári seinna fékk stórfyrirtækið BASF aðstöðu í Ludwigshafen en með tímanum varð það að stærsta efnafyrirtæki heims. Í [[Heimstyrjöldin síðari\|heimstyrjöldinni síðari]] varð skortur á vinnuafli. Því var tekið til bragðs að flytja inn útlendinga til vinnu í iðnaði en einnig voru fangar óspart notaðir. Þannig voru 50 þúsund manns neyddir til vinnu í borginni. Borgin varð fyrir miklum loftárásum, ásamt nágrannaborginni Mannheim. Um 80% borgarinnar eyðilögðust. Eftir stríð var Ludwigshafen endurreist í snatri en það var gert á einfaldan hátt. Því eru engar fagrar byggingar þar og miðborgin er látlaus. [[1948]] átti sér stað stórslys í efnaverksmiðju BASF, er sprenging banaði 200-250 manns. Þúsund aðrir slösuðust. Árið [[2008]] varð stórbruni í útlendingahæli í borginni. Níu hælisleitandi [[Tyrkland\|Tyrkir]] biðu bana. Í kjölfarið var samband Þjóðverja og Tyrkja stirt í borginni, þar sem talið var að brennuvargar hafi kveikt í. == Frægustu börn borgarinnar == * ([[1885]]) [[Ernst Bloch]] rithöfundur og heimspekingur * ([[1930]]) [[Helmut Kohl]] fyrrverandi kanslari Þýskalands == Byggingar og kennileiti == [[Mynd: Lutherkirche 1.jpg\|thumb\|left\|Lútersturninn]] [[Mynd: Ludwigshafen-Oggersheim Wallfahrtskirche.jpg\|thumb\|Maríukirkjan]] * Lúterskirkjan var vígð síðla á 19. öld. Hún gjöreyðilagðist í loftárásum heimstyrjaldarinnar síðari og var ekki endurreist. Turninn slapp hins vegar og stendur enn í dag stakur. Hann er 61 metra hár og er helsta kennileitið í borginni. * Maríukirkjan er pílagrímskirkja í borgarhverfinu Oggersheim, sem var innlimað Ludwigshafen [[1938]]. Kirkjan var reist [[1729]]-[[1733\|33]] sem kapella í hallargarði og þjónustuð af Jesúítum. Kirkjan var vígð [[María mey\|Maríu mey]] og strax ákveðið að hún yrði pílagrímskirkja með helgisiðum til heiðurs Maríu mey. Furstaynjan Elísabet Ágústa sýndi kirkjunni sérstaka athygli og helgaði henni líf sitt. Kirkjan slapp við loftárásir seinna stríðsins og er í góðu ásigkomulagi. == Tilvísanir == <div class="references-small"><references/></div> == Heimildir == * {{wpheimild\|tungumál=de\|titill=Ludwigshafen\|mánuðurskoðað=maí\|árskoðað=2010}} {{commonscat\|Ludwigshafen\|Ludwigshafen am Rhein}} {{Borgir í Þýskalandi}} [[Flokkur:Borgir í Þýskalandi]] [[ar:لودفيغسهافن]] [[az:Lüdviqshafen]] [[bg:Лудвигсхафен]] [[cs:Ludwigshafen]] [[cy:Ludwigshafen]] [[da:Ludwigshafen am Rhein]] [[de:Ludwigshafen am Rhein]] [[el:Λούντβιχσχαφεν]] [[en:Ludwigshafen]] [[eo:Ludwigshafen]] [[es:Ludwigshafen am Rhein]] [[et:Ludwigshafen]] [[fa:لودویگسهافن]] [[fi:Ludwigshafen am Rhein]] [[fr:Ludwigshafen]] [[frr:Ludwigshafen]] [[he:לודוויגסהאפן]] [[hr:Ludwigshafen]] [[id:Ludwigshafen am Rhein]] [[it:Ludwigshafen am Rhein]] [[ja:ルートヴィヒスハーフェン]] [[kk:Людвигсхафен]] [[ko:루트비히스하펜]] [[la:Ludovici Portus Rhenanus]] [[lt:Liudvigshafenas prie Reino]] [[mr:ऑप्पाउ]] [[nl:Ludwigshafen am Rhein]] [[nn:Ludwigshafen am Rhein]] [[no:Ludwigshafen]] [[pfl:Ludwichshafe]] [[pl:Ludwigshafen am Rhein]] [[pt:Ludwigshafen am Rhein]] [[ro:Ludwigshafen am Rhein]] [[ru:Людвигсхафен-на-Рейне]] [[simple:Ludwigshafen am Rhein]] [[sq:Ludwigshafen am Rhein]] [[sr:Лудвигсхафен на Рајни]] [[sv:Ludwigshafen am Rhein]] [[sw:Ludwigshafen am Rhein]] [[vi:Ludwigshafen am Rhein]] [[vo:Ludwigshafen am Rhein]] [[war:Ludwigshafen]] [[zh:路德维希港]] [[zh-min-nan:Ludwigshafen am Rhein]]

„Ludwigshafen“: Munur á milli breytinga