Húmanismi

Húmanismi er afstaða í námi, heimspeki eða heimsmynd þar sem höfuðáhersla er lögð á manninn. Hugtakið húmanismi er torrætt og hefur verið notað í margvíslegum skilningi, það er þó algengast að það sé notað í eftirfarandi skilningi:

• (1) fornmenntastefnu tengda Ítölsku endurreisninni (sjá Húmanismi endurreisnarinnar), sem lagði áherslu á grískar og rómverskar bókmenntir, mælskulist og heimspeki sem góða uppeldis- og kennslustefnu (sjá Humanitas). Þessi skilningur á húmanisma er ekki í mótstöðu við skipulögð trúarbrögð. Ennfremur er í nútímalegum skilningi átt við menningartengda sögulega starfsemi í víðari skilningi (en einvörðungu gríska og rómverska menningu) með húmanisma.

• Í öðrum skilningi (2) er átt við veraldlega hugmyndafræði í anda Upplýsingarinnar sem leggur áherslu á skynsemi, siðfræði og réttlæti og hafnar yfirnáttúrulegu eða trúarlegu dogma sem grunninn að góðu siðferði. Þessi seinni skilningur hefur leitt af sér því sem kalla má veraldlegan húmanisma. Þennan veraldlega skilning má rekja til frumgyðistrúar og hreyfinga mótsnúnum kirkjunni í kjölfar Upplýsingarinnar og ýmsar hreyfingar á 19. öld s.s. pósitívisma sem byggðu á vísindum.

Tengt efni

• Siðmennt - Félag siðrænna húmanista á Íslandi

Tenglar

• Alþjóðasamtök siðrænna húmanista - IHEU
• Human-Etisk Forbund - stærsta veraldlega lífsskoðunarfélagið miðað við höfðatölu
• Samtök Húmanista í Bandaríkjunum
• Hvað er húmanismi? Upphaf hans Geymt 5 mars 2016 í Wayback Machine, grein eftir Gísla Gunnarsson, prófessor í sagnfræði