Fyrsta alþjóðasambandið

Alþjóðasamtök verkalýðsins, betur þekkt sem Fyrsta alþjóðasambandið, voru alþjóðasamtök ýmissa vinstrisinnaðra hópa og verkalýðsfélaga sem voru stofnuð á fundi í St. Martin's Hall í London árið 1864. Samtökin voru meðal annars stofnuð af róttæklingum frá Bretlandi, Póllandi, Ítalíu og Þýskalandi, sem seinna áttu eftir að skiptast í kommúnista, sósíalista og anarkista. Alþjóðasamtökin samanstóðu af hópum, samtökum og verkalýðsfélögum margra landa. Fyrsta þing þeirra var haldið í Genf í Sviss árið 1866. Á hátindi sínum höfðu samtökin alls um 8 milljónir manna innan vébanda sinna, að eigin sögn.

Ljósmynd af fyrsta þingi samtakanna í Genf 1866.

Klofningur varð árið 1872 vegna hugmyndarinnar um alræði öreiganna sem Karl Marx og fylgismenn hans héldu fram. Marx hafði þá gagnrýnt Parísarkommúnuna 1871 fyrir að hafa látið völdin of snemma í hendur kjörinna fulltrúa. Greidd voru atkvæði þar sem stefnan var samþykkt, en anarkistar mótmæltu. Anarkistar voru þá reknir úr samtökunum, en kommúnistar og aðrir sósíalistar héldu áfram.

Alþjóðasamtökin voru lögð niður 1876. Annað alþjóðasambandið var stofnað nokkrum árum síðar, eða 1889, af nokkrum hreyfingum sósíalista og kommúnista, en án þátttöku anarkista og syndikalista.