Ostruvængur

Ostruvængur
	; Pleurotus ostreatus
Vísindaleg flokkun
Ríki:	Svepparíki (Fungi);
Fylking:	Kólfsveppir (Basidiomycota);
Flokkur:	Agaricomycetes;
Undirflokkur:	Homobasidiomycetidae;
Ættbálkur:	Kempubálkur (Agaricales);
Ætt:	Vængsveppsætt (Pleurotaceae);
Ættkvísl:	Pleurotus;
Tegund:	P. ostreatus;
Tvínefni
	Pleurotus ostreatus; (Jacq.) P. Kumm., 1871
Samheiti
	Listi Pleurotus ostreatus flavovirens V. Brig. ; Pleurotus revolutus anglicus Massee ; Pleurotus ostreatus praecox E. Ludw., 2001 ; Pleurotus ostreatus appalachiensis O. Hilber, 1993 ; Pleurotus ostreatus florida Cetto, 1987 ; Pleurotus ostreatus suberis (Pat.) Malençon & Bertault, 1975 ; Pleurotus ostreatus subalutaceus Malençon & Bertault, 1975 ; Pleurotus ostreatus polonicus F. Teodorowicz, 1937 ; Pleurotus ostreatus salignus (Pers.) Pilát, 1935 ; Pleurotus ostreatus peregrinus (Hazsl.) Pilát, 1935 ; Pleurotus ostreatus carpathicus (Fr. ex Kalchbr.) Pilát, 1935 ; Pleurotus ostreatus magnificus Peck, 1913 ; Pleurotus ostreatus stipitatus Scalia, 1900 ; Pleurotus nigripes (Inzenga) Kuntze, 1898 ; Pleurotus suberis (Pat.) Kuntze, 1898 ; Pleurotus revolutus (J. Kickx fil.) Kuntze, 1898 ; Pleurotus glandulosus (Bull.) Kuntze, 1898 ; Pleurotus ostreatus nudipes Boud., 1897 ; Pleurotus suberis Pat., 1894 ; Pleurotus ostreatus melanodon (V. Brig.) Sacc., 1887 ; Pleurotus ostreatus flavocinereus (Pers.) Sacc., 1887 ; Pleurotus ostreatus flavovirens (V. Brig.) Sacc., 1887 ; Pleurotus macropus (Bagl.) Bagl., 1886 ; Pleurotus revolutus revolutus (J. Kickx fil.) Gillet, 1876 ; Pleurotus revolutus (J. Kickx fil.) Gillet, 1876 ; Pleurotus glandulosus (Bull.) Gillet, 1876 ; Pleurotus ostreatus glandulosus (Bull.) Fr., 1874 ; Pleurotus ostreatus macropus Bagl., 1872 ; Pleurotus ostreatus ostreatus (Jacq.) P. Kumm., 1871 ; Pleurotus ostreatus ostreatus (Jacq.) P. Kumm., 1871 ; Pleurotus salignus (Pers.) P. Kumm., 1871 ; Pleurotus ostreatus ostreatus (Jacq.) P. Kumm., 1871 ; Pleurotus salignus salignus (Pers.) P. Kumm., 1871 ; Pleurotus revolutus J. Kickx fil., 1867 ; Pleurotus carpathicus Fr. ex Kalchbr., 1867 ; Pleurotus ostreatus nigripes Inzenga, 1865 ; Pleurotus ostreatus melanoderma V. Brig., 1844 ; Pleurotus ostreatus gyrinus Pers., 1828 ; Pleurotus ostreatus atroalbus Gray, 1821 ; Pleurotus ostreatus reticulatus (Schumach.) Fr., 1821 ; Pleurotus ostreatus dryadeus Fr., 1821 ; Pleurotus ostreatus ostreatus (Jacq.) Gray, 1821 ; Pleurotus ostreatus fuscescens Alb. & Schwein., 1805 ; Pleurotus glandulosus horizontalis Alb. & Schwein., 1805 ; Pleurotus reticulatus Schumach., 1803 ; Pleurotus ostreatus glaucoumbrinus Schumach., 1803 ; Pleurotus fuligineus Pers., 1801 ; Pleurotus ochraceus Pers., 1801 ; Pleurotus salignus Pers., 1801 ; Pleurotus ostreatus flavocinereus Pers., 1801 ; Pleurotus salignus salignus Pers., 1801 ; Pleurotus salignus ochraceus Pers., 1801 ; Pleurotus salignus fuligineus Pers., 1801 ; Pleurotus ostreatus atroalbus Pers., 1801 ; Pleurotus glandulosus Bull., 1789 ; Pleurotus glandulosus glandulosus Bull., 1789 ; Pleurotus ostreatus ostreatus Jacq., 1774 ; Pleurotus ostreatus ostreatus Jacq., 1774 ; Pleurotus peregrinus Hazsl. ;

Ostruvængur (eða ostrusveppur) (fræðiheiti Pleurotus ostreatus^[2]) er tegund matsveppa sem eru ræktaðir víða um heim til matar. Hann var fyrst ræktaður í fyrri heimstyrjöld í Þýskalandi sem uppbótarfæða. Einnig hefur hann verið notaður til að brjóta niður mengandi efni í náttúrunni. Hann vex yfirleitt á dauðum viði (sérstaklega af ösp, elri og öðrum hraðvöxnum tegundum), en þrífst á margs konar ræktunarefni. Hann nærist einnig á þráðormum.^[3]

Flokkun breyta

Nokkur óreiða hefur verið í flokkun á tegundinni í gegnum tíðina, eins og sjá má á fjölda samheita. Ekki hefur hjálpað að eintökin sem Fries lýsti finnast ekki lengur. Nýlegar aðferðir í erfðagreiningu hafa hjálpað að nokkru við að greiða úr flækjunni.

P. florida virðist vera í raun afbrigði sem þroskast í meiri hita en megingerðin (24°C og upp), en P. pulmonarius og P. populinus eru taldar alveg aðskildar tegundir, þrátt fyrir að vera næstum alveg eins.^[4] Mörg ræktunarafbrigði sem eru skráð sem P. ostreatus eru í raun P. pulmonarius og öfugt.

Ræktun á ostruvæng á hálmi.

Útbreiðsla breyta

Útbreiðsla ostruvængs er í laufskógum á norðurhveli og að einhverju marki í barrskógum.

Ostruvængur hefur fundist villtur á Íslandi.^[5]

Tilvísanir breyta

↑ Kummer, P. (1871) , In: Führ. Pilzk. (Zerbst):104.
↑ Roskov Y., Kunze T., Orrell T., Abucay L., Paglinawan L., Culham A., Bailly N., Kirk P., Bourgoin T., Baillargeon G., Decock W., De Wever A., Didžiulis V. (ed) (2019). „Species 2000 & ITIS Catalogue of Life: 2019 Annual Checklist“. Species 2000: Naturalis, Leiden, the Netherlands. ISSN 2405-884X. TaxonID: 42168008. Afrit af upprunalegu geymt þann 18. desember 2019. Sótt 11. nóvember 2019.
↑ Lee, Ching-Han; Chang, Han-Wen; Yang, Ching-Ting; Wali, Niaz; Shie, Jiun-Jie; Hsueh, Yen-Ping (2. mars 2020). „Sensory cilia as the Achilles heel of nematodes when attacked by carnivorous mushrooms“. Proceedings of the National Academy of Sciences. 117 (11): 6014–6022. doi:10.1073/pnas.1918473117. ISSN 0027-8424. PMC 7084146. PMID 32123065.
↑ Paul Stamets, Growing Gourmet and Medicinical Mushrooms Third Edition, Ten Speed Press, Berkeley – Toronto, ISBN 978-1-58008-175-7, 2000 bls. 309
↑ Helgi Hallgrímsson (2010). Sveppabókin. Skrudda. bls. 347. ISBN 978-9979-655-71-8.

Wikilífverur eru með efni sem tengist

Ostruvængur

Þessi sveppagrein er stubbur. Þú getur hjálpað til með því að bæta við greinina.

[col42168008-1] Kummer, P. (1871) , In: Führ. Pilzk. (Zerbst):104.

[COL-2] Roskov Y., Kunze T., Orrell T., Abucay L., Paglinawan L., Culham A., Bailly N., Kirk P., Bourgoin T., Baillargeon G., Decock W., De Wever A., Didžiulis V. (ed) (2019). „Species 2000 & ITIS Catalogue of Life: 2019 Annual Checklist“. Species 2000: Naturalis, Leiden, the Netherlands. ISSN 2405-884X. TaxonID: 42168008. Afrit af upprunalegu geymt þann 18. desember 2019. Sótt 11. nóvember 2019.

[Lee-3] Lee, Ching-Han; Chang, Han-Wen; Yang, Ching-Ting; Wali, Niaz; Shie, Jiun-Jie; Hsueh, Yen-Ping (2. mars 2020). „Sensory cilia as the Achilles heel of nematodes when attacked by carnivorous mushrooms“. Proceedings of the National Academy of Sciences. 117 (11): 6014–6022. doi:10.1073/pnas.1918473117. ISSN 0027-8424. PMC 7084146. PMID 32123065.

[4] Paul Stamets, Growing Gourmet and Medicinical Mushrooms Third Edition, Ten Speed Press, Berkeley – Toronto, ISBN 978-1-58008-175-7, 2000 bls. 309

[5] Helgi Hallgrímsson (2010). Sveppabókin. Skrudda. bls. 347. ISBN 978-9979-655-71-8.

[2]

[3]

[1]

[4]

[5]