Leka

Leka er eyja í Leka sveitarfélag í Þrændalögum í Noregi. Eyja er staðsett lengst í norðvestur af Þrændalög. Í Leka sveitarfélaginu eru 556 íbúar (2022). Sveitarfélagið hefur enga bæi, en á norðausturhluta eyjarinnar eru þorpin tvö Leknes og Husby auk ferjustöðvarinnar Skei. Saman mynda þetta bæjarmiðstöðina á Leka.

Leknes er staðsett 2 km inni í eyjunni og hér er að finna: Ráðhús, Leka skóli, sýslumannsembættið, Herlaughallen (menningarmiðstöð), matvöruverslun og banki.

Husby er staðsett 1,5 km vestur af Leknesi og hér má finna: Leka kirkja, heilsugæsla, verslunarmiðstöð, pósthús og stærsti byggingarreiturinn við Leka.

Skei er 1,5 km norðvestur af Husby og hér má finna: Ferjubryggja, gistihús og þorpssafn Leka. Bílferjutengingin Skei - Gutvík er eina tenging Leka við meginlandið. Frá Gutvik, meginlandsmegin, er strætótenging til Rørvik og Namsos.

3 km suður af Huseby er þorpið Frøvik. Hér er Leka hraðbátahöfnin sem er með hraðbátatengingu við Rørvik og Namsos. Frá Frøvik er brú yfir til Madsøya, sem er önnur byggða eyjan í Leka sveitarfélaginu.

Ein frægasta sagan úr Leka er sagan af Ornerovet á Leka. Árið 1932 hvarf Svanhild, þriggja og hálfs árs, og fannst aftur við arnarhreiður uppi á syllu í klettinum, við bestu heilsu. Sagan er orðin bæði bók og kvikmynd.

Lekamøya er sérkennileg bergmyndun á Leka og er þekkt kennileiti. Myndunin lítur út eins og kona með stórt sjal yfir sér, á leið suður.

Leka var aflstöð við Namdalsströnd á síð járnöld og víkingaöld. Herlaugshaugurinn á Leku er í dag stærsti haugurinn sem vitað er um að fólk hafi grafið í. Miðað við frásagnir Snorra Sturlusonar er talið að haugurinn tilheyri Herlaugi konungi, sem sagðist hafa neitað að lúta Haraldi Hårfagre, og frekar leyft. sjálfur að vera grafinn lifandi ásamt þrælum sínum. Í seinni tíð hefur verið gerður leikur í kringum bunkann, Eit spel om kong Herlaug.

Leka kirkja
Lekaferja
Lekafjorden