|
[[Mynd:MyPyramid1.png|thumb|250px|„Matarpíramídi“ framleiddur af [[USDA]].]]
'''Næring''' er aðferðþað með þvíþegar [[fruma|frumum]] og [[lífvera|lífverum]] er gefið nauðsynlegt efni (í formi [[matur|matar]]) til þess að [[líf|lifa af]]. Hægt er að hindrakoma í veg fyrir og léttadraga úr mörgmörgum heilsuvandamálheilsuvandamálum með [[hollustufæði]]. ▼
[[Mataræði]] lífverunnar er það sem hún étur og ræðst af því sem lífveranlífverunni líkar vel við að éta. [[næringarráðgjafi|Næringarráðgjafar]] eru einstaklingar sem sérhæfa sig umí næringarfræði, áætlanagerð máltíða, efnahagsmálefnahagsmálum, undirbúningundirbúningi og svo framleiðisframvegis. Þeir eru útlærðir til að gefa einstaklingum ( báðumbæði heilbrigðum og veikum) og samtökum öruggtörugg ráð um þaðhvað semer best að borða. ▼▲'''Næring''' er aðferð með því [[fruma|frumum]] og [[lífvera|lífverum]] er gefið nauðsynlegt efni (í formi [[matur|matar]]) til þess að [[líf|lifa af]]. Hægt er að hindra og létta mörg heilsuvandamál með [[hollustufæði]].
Vont mataræði getur hafiðverið hættuleg áhrif áhættulegt heilbrigði einstaklingsins og saknarvaldið sjúkdómasjúkdómum eins og [[skyrbjúgur |skyrbjúg]], [[taugakröm]] og [[prótínkröm]] , og sjúkdómasjúkdómum sem hótaógna heilbrigði eins og [[offita |offitu]] , og [[efnaskiptaheilkenni |efnaskiptaheilkennum]] , auk þess þrálátaþrálátra kerfabundnakerfabundinna sjúkdóma eins og [[hjarta- og æðasjúkdómur |hjarta- og æðasjúkdóma]], [[sykursýki]] og [[beinþynning]] u. ▼▲[[Mataræði]] lífverunnar er það sem hún étur og ræðst af því sem lífveran líkar vel við að éta. [[næringarráðgjafi|Næringarráðgjafar]] eru einstaklingar sem sérhæfa sig um næringarfræði, áætlanagerð máltíða, efnahagsmál, undirbúning og svo framleiðis. Þeir eru útlærðir til að gefa einstaklingum (báðum heilbrigðum og veikum) og samtökum öruggt ráð um það sem að borða.
▲Vont mataræði getur hafið hættuleg áhrif á heilbrigði einstaklingsins og saknar sjúkdóma eins og [[skyrbjúgur]], [[taugakröm]] og [[prótínkröm]], og sjúkdóma sem hóta heilbrigði eins og [[offita]], [[efnaskiptaheilkenni]], auk þess þráláta kerfabundna sjúkdóma eins og [[hjarta- og æðasjúkdómur]], [[sykursýki]] og [[beinþynning]].
== Næringarefni ==
#* [[vítamín]]
Höfuðtegundur næringarefnanna eru sjö: fita, kolvetni, prótín, steind, trefjaefni, vatn og vítamín. Þessar næringarefnistegundur megamá verið flokkaðarflokkað sem [[undirstöðufrumefni]] (sem maður þarf mikiðí afmiklu þessumagni) eða [[snefilefni]] (sem maður þarf minna af). Undirstöðufrumefni samanstanda af kolvetni, trefjaefni, prótínum og vatni. Snefliefni eru vítamín og steindir.
Undirstöðufrumefnin (fyrir utan trefjaefni og vatn) gefa [[orka|orku]] sem máer vera mælstmæld með [[Júl|Júlum]] eða [[kaloría| kílókaloríum]]. Kolvetni og prótín gefa 17 kJ (4 kcalkkal) af orku á grammi,hvert gramm og fitur gefa 37 kJ (9 kcalkkal) á grammihvert gramm.<ref name=Stryer>{{cite book | author = Berg J., J.L. Tymoczko JL, Stryerog L. |Stryer, title''Biochemistry'' =5. Biochemistryútg. |(San publisher =Francisco: W.H. Freeman | edition = 5th | location = San Francisco | year =, 2002 | isbn = 0716746840 |page=): 603 }}.</ref> Vítamín, steindir, trefjaefni og vatn bjóðagefa ekkienga orku en eru öll nauðsynleg vegnaaf annarraöðrum ástæðaástæðum.
Sameindir af kolvetniKolvetnis- og fitufitusameindir samanstanda af [[kolefni]]s-, [[vetni]]s- og [[súrefni]]sfrumeindum. Kolvetni getagetur verið einfaldar [[einsykra|einsykrur]] ([[glúkósi]], [[frúktósi]] og [[galaktósi]]) eða flóknar [[fjölsykra| fjölsykrur]] ([[mjölvi]]). Fitur eru [[þríglýseríð]] gerð úr [[fitusýra|fitusýru]][[einliða|einliðum]] festum við [[glýseról]]. Sumar fitusýrur, en ekki allar, fitusýrur eru nauðsynlegar í mataræðinu, það er að segja að þær geti ekki myndast í líkamanum. Prótínsameindir innihalda [[nitur]]frumeindir auk þess sem erþær eru í kolvetnumkolvetni og fitum. Einliður prótínsins sem innihalda nitur eru [[amínósýra| amínósýrur]], á meðal þeirra eru sumursumar [[nauðsynleg amínósýra|nauðsynlegar amínósýrur]]. Þær eru ekki notaðar í [[efnaskipti| efnaskiptum]]. Ef þær eru notaðar sem orka íþyngir losun nitursins [[nýra|nýrum]].
Önnur snefliefni eru [[andoxunarefni]] (e. ''antioxidants'') og [[jurtaefni]] (e. ''phytochemicals'').
MestarFlestar matvörur innihalda blöndu allra næringarefnistegunda. Maður þarf sum næringarefni reglulega en önnur öðru hverju. Ójafnvægi næringarefna geta saknaðvaldið vondrar heilsuheilsubresti (gæti veriðbæði ofgnótt eða skortur næringarefnis).
== Tengt efni ==
| 