„Frank Plumpton Ramsey“: Munur á milli breytinga

Efni eytt Efni bætt við
Spm (spjall | framlög)
m Wikify + fd
stafsetning, málfar
Lína 1:
'''Frank Plumpton Ramsey''' ([[22. febrúar]] [[1903]] — [[19. janúar]] [[1930]] {{fd|1903|1030}}) var [[Bretland|breskur]] [[stærðfræðingur]], [[heimspeki|heimspekingur]] og [[hagfræði|hagfræðingur]].
 
Hann fæddist í [[Cambridge]] þar sem að faðir hans var forseti Magdalene skólans. Hann hlaut menntun við Winchester skólanskólann áður en að hann snéri aftur til Cambridge til þess að læra [[stærðfræði]] við Trinity skólanskólann.
 
== Ævistarf ==
Hann var þekktur fyrir gáfur sínar, og náði að heilla marga fræðimenn í Cambridge. Hann hafði víðtæka þekkingu á mörgum sviðum, og hafði áhuga á nánast öllu. Í [[stjórnmál|stjórnmálum]] hallaðist hann að [[vinstri stefna|vinstri stefnu]]; í [[trúarbrögð]]um var hann, að sögn konu sinnar, „herskár [[trúleysi]]ngi“. Í samtali sem hann átti við [[C. K. Ogden]] lýsti hann yfir áhuga á því að læra [[Þýska|þýsku]]. Ogden fékk honum [[málfræði]]hefti, [[orðabók]] og flókna [[sálfræði]]ritgerð og sagði honum að nota heftið og bókina og segja sér svo hvað honum fanstfyndist um ritgerðina. Viku síðar hafði Ramsey ekki eingöngu lært þýsku, heldur hafði hann mótað sér mótbárandiandstæðar skoðannirskoðanir við þá kenningu, sem sett var fram í ritgerðinni. Síðar notaði hann þessa færni til þess að lesa bókina [[Tractatus Logico-Philosophicus]] eftir [[Ludwig Wittgenstein]]. Honum þótti það mjög tilkomumikið rit og ferðaðist árið [[1923]] til [[Austurríki]]s til þess að ræða um hana við Wittgenstein, sem stundaði þá kennslustörf í litlu þorpi.
 
Árið 1924 varð hann fræðimaður við Kings skólann, eingöngu 21 árs gamall. Hann afkastaði miklu í [[rökfræði]], [[hagfræði]] og [[heimspeki]]. Árið 1927 gaf hann út áhrifamikluáhrifamikla greininagrein „''Facts and Propositions''“, þar sem hann lagði til fyrstu [[ofgnægtarkenning]]una um [[sannleikur|sannleika]].
 
Ein setninganna, sem Ramsey sannaði í ritgerð sinni „''On a problem of formal logic''“ árið 1930, sem olli straumhvörfum í rökfræði, ber nú nafn hans, [[Ramsey setningin]]. Það var [[fléttufræði]]leg niðurstaða, sem gaf til kynna að innan allra nægilega stórra kerfa, óháð ringulreiðinni í þeim, væri til einhver reiða.
 
Hann lagði einnig til hugmyndina um [[Ramsey verðlagning]]u í hagfræði, sem gildir í tilfellum þar sem að (stýrður) einokunaraðili vill hámarka ofgnægt hjá neytendum á sama tíma og hann sér til þess að allur kostnaður er innan skynsamlegra marka.
 
Ramsey og [[John Maynard Keynes]] voru góðir vinir, og vinna hins síðarnefnda á sviði [[líkindafræði]]nar hvatti Ramsey til þess að þróa hugmyndir í [[Bayesískri tölfræði]]. [[Bruno de Finetti]] gerði svipaðar rannsóknir, og vinna þeirra beggja varð þekkt á sjötta áratug 20. aldar.
 
Heimspekiritgerðir hans voru m.a. „''Universals''“ (1925), „''Facts and propositions''“ (1927), „''Universals of law and of fact''“ (1928), ''Þekking'' (1929), ''Kenningar'' (1929) og „''General propositions and causality''“ (1929). Sumir heimspekingar telja hann hafa verið, eða hafa haft getu til þess að verða jafnvel betri heimspekingur en Wittgenstein. Wittgenstein minnist á hann í inngangi að bók sinni „''Philosophical Investigations''“ sem áhrifavald, en þó ekki jafn mikin áhrifavald og [[Piero Sraffa]].
Lína 18:
== Andlát og arfleið ==
 
Ramsey áttiþjáðist viðaf krónískkrónísku lifurvandamállifrarvandamáli, og hann lést eftir sýkingu í kjölfar aðgerðar á kviði, þá eingönguaðeins 26 ára gamall. Yngri bróðir Ramseys, [[Arthur Michael Ramsey]], var [[erkibiskup]]inn í [[Canterbury]] á árunum 1961 til 1974.
 
== Sjá einnig ==