„Sauðabréfið“: Munur á milli breytinga

'''Sauðabréfið''' – ([[færeyska]]: ''Seyðabrævið'') – er [[réttarbót]], sem [[Hákon háleggur]] [[hertogi]], síðar [[Noregskonungar | Noregskonungur]], gaf út [[24. júní]] [[1298]]. Sauðabréfið er elsta skjal sem varðveitt er frá [[Færeyjar|Færeyjum]]. Það er sett að ósk Færeyinga sjálfra, og höfðu þeir [[Erlendur biskup]] í Kirkjubæ og Sigurður lögmaður á [[Hjaltland]]i milligöngu um það, og hafa trúlega samið textann.

[[Kóngsbókin frá Færeyjum|Kóngsbókin]] var áður í Konunglega bókasafninu í Stokkhólmi, auðkennd ''Sth. Perg. 33, 4to.'' Fremst í handritinu eru Landslög Magnúsar lagabætis (uppskrift frá því um eða skömmu eftir 1300), síðan kemur Sauðabréfið á fjórum blöðum, og aftast bréf frá 14. júlí 1491. Á meðan bókin var í Færeyjum hefur ýmislegt verið skrifað í hana þar sem pláss hefur verið, svo sem [[Hundabréfið]] sem talið var ólesandi, en [[Jón Helgason (prófessor)|Jóni Helgasyni]] prófessor tókst að lesa. Bókin var í Færeyjum fram til um 16001599, og hefur fylgt lögmannsembættinu. Síðasti Færeyingur sem áttihafði hana undir höndum var Pétur JákupssonJakopsson, bóndi í [[Kirkjubær (Færeyjum)| Kirkjubæ]] og [[lögmaður Færeyja]] [[1588]]–[[1601]]. Hann létfór bindameð bókina inntil [[Björgvin]]jar árið 1599, og varlét binda hana inn. Var nafn hans sett á fremra spjaldið. Hannog tókártalið bókinaá meðþað séraftara. tilBókin [[Björgvin]]jarvarð umeftir þaðí leyti,Björgvin og var hún þar um skeið. Um 1680 er hún komin til Stokkhólms, og fór þar í Konunglega bókasafnið. Nafnið ''Kóngsbókin'' er í færeyskum sögnum dregið af því að bókin var talin eign konungs, þó að hún væri í vörslu lögmannsembættisins, auk þess sem hún var uppspretta konungsvaldsins í Færeyjum.

[[Lundarbókin]] er í Háskólabókasafninu í [[Lundur|Lundi]] í Svíþjóð, miðaldahandrit nr. 15. ÞaðHún er skrifaðskrifuð nokkru síðar en textinntexti Sauðabréfsins í Kóngsbókinni, eða um 1310.1320, Þaðog er með glæsilegustu og best varðveittu lögbókum frá sinni tíð. Talið[[Stefán erKarlsson]] líklegthandritafræðingur telur að ÁrniLundarbókin Sigurðsson,hafi semverið vargerð fyrir biskupbiskupsstólinn í Björgvin[[Kirkjubær 1304–1314,(Færeyjum)|Kirkjubæ]] hafií áttFæreyjum og líklega verið þar til handritið[[siðaskipti|siðaskipta]]. Löngu síðar barst þaðbókin til Svíþjóðar og var gefiðgefin Háskólabókasafninu í Lundi á 18. öld. Lundarbókin er einnig kölluð ''Codex Reenhielmianus''.

Meginefni Lundarbókar eru aðrir lagatextar, svo sem [[Hirðskrá]], bæjarlög Björgvinjar, [[bæjarlöginLandslög nýjuMagnúsar lagabætis]] fyrir Björgvin, kristinréttur o.fl.

Sauðabréfið er á sex síðum í Lundarbókinni. Textinn er þar nokkru fyllri en í Kóngsbókinni (16 greinar í stað 12), og fyrirsögnum bætt við. Sum efnisatriði eru færð til. Málið er talið „færeyskara“ en í Kóngsbókinni, og er taliðhugsanlegt að Færeyingur hafi haldið á penna. Færeyski fræðimaðurinn [[Jakob Jakobsen]] setti fram þá tilgátu 1907, að Erlendur Færeyjabiskup hafi ekki aðeins átt hlut að upphaflegri gerð Sauðabréfsins, heldur einnig þeirri endurskoðuðu gerð sem birtist í Lundarbók.