„Neptúnus (reikistjarna)“: Munur á milli breytinga
Efni eytt Efni bætt við
mEkkert breytingarágrip |
|||
Lína 29:
Neptúnus er ekki greinanlegur með berum augum og er eina reikistjarna sólkerfisins sem uppgötvaðist við útreikninga, fremur en með athugunum. Óvæntar breytingar á sporbaug Úranusar fengu franska stjörnufræðinginn [[Alexis Bouvard]] til að geta sér þess til að óþekkt reikistjarna væri að hafa áhrif á hann. [[John Couch Adams]] og [[Urbain Le Verrier]] spáðu svo seinna fyrir um staðsetningu Neptúnusar, og [[Johann Galle]] tókst að sjá hann með sjónauka 23. september 1846,<ref name="Hamilton">{{cite web |first=Calvin J. |last=Hamilton |date=4 August 2001 |url=http://www.solarviews.com/eng/neptune.htm |title=Neptune |publisher=Views of the Solar System |access-date=13 August 2007 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070715223035/http://www.solarviews.com/eng/neptune.htm |archive-date=15 July 2007 |url-status=dead }}</ref> innan við einni gráðu frá þeim stað sem Le Verrier hafði spáð fyrir um. Stærsta tungl Neptúnusar, [[Tríton]], uppgötvaðist skömmu síðar, en ekkert af hinum 13 [[tungl Neptúnusar|tunglum Neptúnusar]] fannst fyrr en á 20. öld. Vegna fjarlægðar er mjög erfitt að rannsaka Neptúnus með sjónaukum á Jörðu. Aðeins eitt [[geimfar]] hefur kannað hann, það var [[Voyager 2]] sem fór þar hjá 25. ágúst 1989.<ref name="NYT-20141018-KC">{{cite news |last=Chang |first=Kenneth |title=Dark Spots in Our Knowledge of Neptune |url=https://www.nytimes.com/2014/08/19/science/dark-spots-in-our-knowledge-of-neptune.html |date=18 October 2014 |newspaper=[[The New York Times]] |access-date=21 October 2014 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20141028062618/http://www.nytimes.com/2014/08/19/science/dark-spots-in-our-knowledge-of-neptune.html |archive-date=28 October 2014}}</ref><ref>{{cite web|url=https://solarsystem.nasa.gov/planets/neptune/exploration?page=0&per_page=10&order=launch_date+desc,title+asc&search=&tags=Neptune&category=33|title=Exploration {{!}} Neptune|website=NASA Solar System Exploration|access-date=2020-02-03|quote="In 1989, NASA's Voyager 2 became the first-and only-spacecraft to study Neptune up close."|archive-date=17 July 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200717140051/https://solarsystem.nasa.gov/planets/neptune/exploration/?page=0&per_page=10&order=launch_date+desc,title+asc&search=&tags=Neptune&category=33|url-status=live}}</ref> Með tilkomu [[Hubble-geimsjónaukinn|Hubble-geimsjónaukans]] og nýrra stjörnusjónauka með [[aðlögunarsjóntækni]] hefur reynst auðveldara að skoða Neptúnus.
Líkt og á gasrisunum [[Júpíter (reikistjarna)|Júpíter]] og [[Satúrnus (reikistjarna)|Satúrnusi]], er lofthjúpur Neptúnusar aðallega úr [[vetni]] og [[helín]]i, með lítið af [[kolvetni (lífræn efnafræði)|kolvetnum]] og hugsanlega [[köfnunarefni]], en hefur hærra hlutfall [[ís]]s úr [[vatn]]i, [[ammóníak]]i og [[metan]]i. Innri hluti reikistjörnunnar er aðallega úr ís og bergi, líkt og Úranus. Neptúnus og Úranus eru því kallaðir „[[ísrisi|ísrisar]]“ til aðgreiningar frá gasrisunum.<ref name="Lunine 1993">{{cite journal|last=Lunine |first=Jonathan I.|date=September 1993|title=The atmospheres of Uranus and Neptune|journal=[[Annual Review of Astronomy and Astrophysics]]|volume=31 |pages=217–263|bibcode=1993ARA&A..31..217L|doi=10.1146/annurev.aa.31.090193.001245}}</ref> [[Rayleigh-tvístrun]] og metan í ystu lögum lofthjúps Neptúnusar gefa reikistjörnunni bláan lit.<ref name=bluecolour>{{cite web |first=Kirk |last=Munsell |author2=Smith, Harman |author3=Harvey, Samantha |date=13 November 2007 |url=http://solarsystem.nasa.gov/planets/profile.cfm?Object=Neptune&Display=OverviewLong |title=Neptune overview |website=Solar System Exploration |publisher=NASA |access-date=20 February 2008 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20080303045911/http://solarsystem.nasa.gov/planets/profile.cfm?Object=Neptune&Display=OverviewLong |archive-date=3 March 2008 }}</ref> Nýleg gögn frá [[Gemini-stjörnuathugunarstöðin]]ni sýna að blái liturinn er fyllri en á Úranusi vegna þess að mistur í lofthjúpi Neptúnusar er þynnra.<ref>{{Cite web |last=info@noirlab.edu |title=Gemini North Telescope Helps Explain Why Uranus and Neptune Are Different Colors - Observations from Gemini Observatory, a Program of NSF's NOIRLab, and other telescopes reveal that excess haze on Uranus makes it paler than Neptune |url=https://www.noirlab.edu/public/news/noirlab2211/ |access-date=2022-07-30 |website=www.noirlab.edu |language=en}}</ref><ref>{{Cite web |last=Laboratory |first=By NSF’s NOIRLab (National Optical-Infrared Astronomy Research |title=Why Uranus and Neptune Are Different Colors |url=https://solarsystem.nasa.gov/news/2232/why-uranus-and-neptune-are-different-colors |access-date=2023-03-06 |website=NASA Solar System Exploration}}</ref><ref>{{Cite web |last1=Magazine |first1=Smithsonian |last2=Kuta |first2=Sarah |title=Why Neptune Appears Bluer Than Its Cousin Uranus |url=https://www.smithsonianmag.com/smart-news/why-neptune-appears-bluer-than-its-cousin-uranus-180980186/ |access-date=2022-07-30 |website=Smithsonian Magazine |language=en}}</ref>
[[Sporbaugur]] [[dvergreikistjarna|dvergreikistjörnunnar]] [[Plútó]]s liggur að hluta fyrir innan sporbaug Neptúnusar. Helstu einkenni Neptúnusar eru 4 hringar um hann og bergkjarni sem er umlukinn vatni og frosnu metani. ▼
▲[[Sporbaugur]] [[dvergreikistjarna|dvergreikistjörnunnar]] [[Plútó]]s liggur að hluta fyrir innan sporbaug Neptúnusar. Helstu einkenni Neptúnusar eru 4 hringar um hann og bergkjarni sem er umlukinn vatni og frosnu metani.
== Saga ==
| |||