|
[[Mynd:Map_of_the_Legal_systems_of_the_world_(en).png|thumb|Á þessu korti eru lönd með venjuréttarkerfi merkt með bleiku litbrigði.]]
'''Venjuréttur''' er réttarkerfi þar sem [[lög]] eru túlkuð og þeim beitt í gegnum álit [[Dómari|dómara]]. Í venjuréttivenjuréttarkerfi eru lög túlkuð með tilltitilliti til [[Fordæmi|fordæma]]. Í máli þar sem aðilar eru ósammála um hvernig á að túlka lög eru fyrri ákvarðanir annarra dómstóla hafðar að leiðarljósi við beitingu laganna í viðkomandi máliúrskurð.
Ef skorið hefur verið úr svipuðu máli með tilteknum hætti áður er dómstóllinn yfirleitt bundinn við þá ákvörðun (þetta nefnist ''stare decisis''). Hins vegar ef málið er talið í eðli sínu frábrugðið eldri málum, og ekki er kveðið á um hvernig eigi að fara með máliðslíkt mál í lögum, hefur dómarinn vald og skyldu til að skera úr málinu. Dómstóllinn leggur frá sér álit þar sem færð eru rök þvífyrir ákvörðuninni, sem er til þess valdandi að dómararar séu bundnir við það fordæmi í framtíðarmálum. Með þessum hætti er sköpuð venja sem hefur sama vægi og gildi og [[lög]] sem eru lögð eru fram af [[Löggjafarvald|löggjafarvaldinu]] og [[reglugerðum|reglugerðir]] sem eru lagðar eru fram af [[Framkvæmdarvald|framkvæmdarvaldinu]].
Venjuréttur á rætur sínar að rekja til hefða úr [[Konungsgarður|konungsgörðum]] Englands sem urðu til í kjölfar [[Landvinningar Normanna á Englandi|landvinninga Normanna]] árið 1066. Í gegnum [[Breska heimsveldið]] dreifðist venjuréttur víðavíðar um heim, en lagakerfi margra þessara landa sem áður voru undir yfirráðum Bretar byggjast á venjurétti ennennþá þádaginn í dag.
UmÍ dag býr um það bil þriðjungur heimsbúa búa í venjuréttarumdæmi í dag, eða í umdæmi þar sem notast er við venjurétt í bland við annarra lagakerfa. Meðal þessara landa eru Antígva og Barbúda, Ástralía, Bahamas, Bandaríkin (nema [[Louisiana]]), Bangladess, BarbadóseyjarBarbados, Belís, Botsvana, Bretland (og hjálendur þess eins og [[Gíbraltar]]), Dóminíka, KamerúnFijieyjar, Kanada (nema [[Québec]]), FijieyjarFilippseyjar, Gana, Grenada, Gvæjana, Hong Kong, Indland, Ísrael, Jamaíka, Kamerún, Kanada (nema [[Québec]]), Kenýa, Kýpur, Líbería, Malasía, Malta, Mjanmar, Míkrónesía, Namibía, NáruNárú, Nýja-Sjáland, Nígería, Pakistan, Palá, Papúa Nýja-Gínea, FilippseyjarSimbabve, Singapúr, Síerra Leóne, Simbabve, Singapúr, Suður-Afríka, Srí Lanka og Trínidad og Tóbagó.
== Heimild ==
|
.png){kind=link}