„Kýlapest“: Munur á milli breytinga

'''Kýlapest''' er smit[[sjúkdómur]] sem smitast á milli manna og dýra og smitun verður aðallega í gegnum [[fló|flær]] sem lifa á [[nagdýr]]um. Kýlapest er ein af þremur tegundum [[baktería|bakteríusýkinga]] af völdum [[yersinia pestis]]<ref>{{Vísindavefurinn|61022|Hvert er latneska heitið á bakteríunni sem olli plágu á Íslandi á 15 öld?}} (Skoðað 6.7.2020)</ref> (áður þekkt sem ''pasteurella pestis''). Kýlapest er afar banvæn, hún dregur tvo af hverjum þremur sem fá veikina til dauða innan fjögurra daga ef sjúkdómurinn er ekki meðhöndlaður.

[[Svarti dauði]] er faraldur í [[Evrópa|Evrópu]] sem stafaði af kýlapest og má rekja uppruna faraldursins til ársins [[1347]]. Þriðjungur fólks í álfunni dó úr pestinni og hafði víðtæk áhrif. Talið er að plágan hafi borist frá Austurlöndum fjær en þegar [[Mongólía|Mongólar]] lokuðu [[Silkivegurinn|Silkiveginum]] hafi útbreiðsla plágunnar í átt til Evrópu stöðvast. Mongólar réðust á verslunarstöð ítalskra kaupmanna í [[Kaffa]] á [[Krímskagi|Krímskaga]] og haustið [[1346]] braust út plága meðal hinna sigruðu og barst áfram inn í borgina. Þegar voraði flúðu ítölsku kaupmennirnir án þess að vita að Svarti dauði var með þeim í farteskinu. [[Sýkill|Sóttkveikjan]] barst með [[rottufló]]m<ref>{{Vísindavefurinn|1188|Hvar eru upptök svartadauða??}} (Skoðað 6.7.2020)</ref> og upphaflega til fólks nálægt [[Svartahafið|Svartahafinu]] og áfram til Evrópu og fólk flúði undan pestinni frá einu svæði til annars.