„Venesúela“: Munur á milli breytinga

Efni eytt Efni bætt við
Ekkert breytingarágrip
mEkkert breytingarágrip
Lína 1:
{{Land |
| nafn_á_frummáli = República Bolivariana de Venezuela |
| fáni =Flag of Venezuela.svg |
| skjaldarmerki =Escudo de Armas de Venezuela 2006.png|
| nafn_í_eignarfalli = Venesúela |
| kjörorð = ekkert |
| þjóðsöngur = [[Gloria al Bravo Pueblo]] |
| staðsetningarkort = VEN orthographic.svg |
| höfuðborg = [[Karakas]] |
| tungumál = [[spænska]] |
| stjórnarfar = [[Sambandslýðveldi]] |
| titill_leiðtoga = [[Forseti Venesúela|Forseti]] |
| nöfn_leiðtoga = [[Nicolás Maduro]]<ref group="ath">Mörg ríki viðurkenna [[Juan Guaidó]] sem forseta Venesúela fremur en Maduro.</ref>|
staða_ríkis| staða = [[Sjálfstæði]] |
atburðir| atburður1 = frá [[Spánn|Spáni]]<br />Viðurkennt |
| atburður2 = frá [[Stór-Kólumbía|Stór-Kólumbíu]]
dagsetningar = [[5. júlí]] [[1811]]<br />[[1821]] |
flatarmál| atburður3 = 912.050 |Viðurkennt
stærðarsæti| dagsetning1 = 33[[5. |júlí]] [[1811]]
hlutfall_vatns| dagsetning2 = 0,32[[13. |janúar]] [[1830]]
mannfjöldasæti| dagsetning3 = 44[[29. |mars]] [[1845]]
fólksfjöldi| flatarmál = 28916.868.486[445 |
íbúar_á_ferkílómetra| stærðarsæti = 32 |
mannfjöldaár | hlutfall_vatns = 20143,2 |
VLF_ár | mannfjöldasæti = 201344 |
VLF_sæti | fólksfjöldi = 3328.887.118 |
| íbúar_á_ferkílómetra = 34
VLF = 408,805 |
VLF_á_mann | mannfjöldaár = 13.6342018 |
VLF_á_mann_sæti| VLF_ár = 732017 |
gjaldmiðill| VLF_sæti = [[bólívar]] (VEB) | = 45
tímabelti| VLF = [[UTC]]-4409.389 |
tld | VLF_á_mann = ve12.400 |
símakóði | VLF_á_mann_sæti = 5899 |
| VÞL = {{lækkun}} 0.726
neðanmálsgreinar = <references group="ath"/> |
| VÞL_ár = 2018
| VÞL_sæti = 96
| gjaldmiðill = [[bólívar]] (VEB)
| tímabelti = [[UTC]]-4
VLF| tld = 408,805ve |
| símakóði = 58
| neðanmálsgreinar = <references group="ath"/> |
}}
'''Venesúela''' ([[spænska]]: ''República Bolivariana de Venezuela'') er [[land]] í norðurhluta [[Suður-Ameríka|Suður-Ameríku]] með strönd að [[Karíbahaf]]i og [[Atlantshaf]]i í norðri og landamæri að [[Gvæjana]] í austri, [[Brasilía|Brasilíu]] í suðri og [[Kólumbía|Kólumbíu]] í vestri. Úti fyrir strönd Venesúela eru eyríkin [[Arúba]], [[Hollensku Antillaeyjar]] og [[Trínidad og Tóbagó]]. [[Englafossar]], hæsti foss heims, 979 metar að hæð, eru í [[Canaimaþjóðgarður|Canaimaþjóðgarðinum]] í suðausturhluta Venesúela. Venesúela er eitt af þeim löndum heims þar sem [[líffræðileg fjölbreytni]] er talin mest. Landið nær frá [[Andesfjöll]]um í vestri að [[Amasónfrumskógurinn|Amasónfrumskóginum]] í austri. Innan landamæra þess er stór hluti hitabeltisgresjunnar [[Los Llanos]] og það á auk þess strönd að Karíbahafi. [[Ósar Orinoco]] eru í austurhluta landsins.
Lína 40 ⟶ 47:
 
Íbúar Venesúela eru um 29 milljónir og búa langflestir í borgum í norðurhluta landsins, þar af um þrjár milljónir í höfuðborginni, [[Caracas]], sem er jafnframt stærsta borg landsins. Eftir að [[jarðolía]] fannst í landinu á fyrri hluta 20. aldar hefur Venesúela verið eitt mesta olíuútflutningsríki heims, en áður byggðist efnahagslíf landsins á [[kaffi]]- og [[kakó]]ræktun. Lækkun olíuverðs á 9. áratugnum leiddi til [[skuldakreppan í Rómönsku Ameríku|skuldakreppu]] og langvinnrar efnahagskreppu þar sem hlutfall íbúa undir fátæktarmörkum náði 66% árið [[1995]] og verðbólga náði 100% árið [[1996]]. Hækkun olíuverðs frá [[2001]] hefur aftur bætt hag landsins verulega. Dregið hefur úr [[ójöfnuður|ójöfnuði]] og [[fátækt]]. Vöruskortur árið 2013 leiddi til [[gengisfelling]]ar og aukinnar verðbólgu. Frá árinu 2015 hafa um 4 milljónir flúið land vegna kreppunnar. <ref>[https://www.bbc.com/news/world-latin-america-48570455 Venezuela crisis: Border with Colombia reopens after four months] BBC, skoðað 8. júní 2019</ref>
 
== Heiti ==
Algengasta skýringin á heiti landsins er sú að [[Amerigo Vespucci]], sem var siglingafræðingur í leiðangri [[Alonso de Ojeda]] 1499, hafi gefið landinu nafnið ''Veneziola'' eða „litlu [[Feneyjar]]“ út af [[stultuhús]]um innfæddra við ströndina sem minntu hann á hús í Feneyjum. Nafnið hafi síðan orðið ''Venezuela'' á spænsku.
 
Einn áhafnarmeðlima leiðangursins, [[Martín Fernández de Enciso]], gaf hins vegar þá skýringu á nafninu að innfæddir íbúar svæðisins hafi kallað sig ''Veneciuela''. Það er því hugsanlegt að heiti landsins komi úr máli innfæddra.
 
Opinberlega hét ríkið ''Estado de Venezuela'' frá 1830 til 1856, ''República de Venezuela'' frá 1856 til 1864, ''Estados Unidos de Venezuela'' frá 1864 til 1953 og aftur ''República de Venezuela'' frá 1953 til 1999.
 
==Tilvísanir==
<references/>
 
{{Stubbur|landafræði}}
 
{{Samtök olíuútflutningsríkja}}
{{Suður-Ameríka}}