„Hjaltlandseyjar“: Munur á milli breytinga
Efni eytt Efni bætt við
+Loftslag Merki: 2017 source edit |
+Saga Merki: 2017 source edit |
||
Lína 77:
Vegna norðlegrar legu eyjanna sjást [[norðurljós]] stundum á heiðskírum vetrarnóttum. Á sumrin er náttleysi.
== Saga ==
=== Forsaga ===
Á [[nýsteinöld]] tíðkast að hlaða hús af steini á trjálausum eyjum svo sem Hjaltlandseyjum. Því er mikið um [[fornleifar]] í eyjunum á 5.000 stöðum. Sorphaugur í Vesturvogi (''Wester Voe'') á suðurströnd Meginlands er elsta merkið um byggð en hann er talin vera frá 4320–4030 f.Kr. Á bænum Scord of Brouster í [[Vogar (Hjaltlandseyjum)|Vogum]] (''Walls'') hafa leifar frá 3400 f.Kr. fundust.
Leirbrot sem fundust við [[Jarlshof]] í Meginlandi eru til merkis um byggð á nýsteinöld, en aðalbyggðin þar er frá [[bronsöld]]. Á [[járnöld]] voru mörg hringlaga borgvírki (e. ''brochs'') reist í eyjunum, en deilt er um upphaf og tilgang þeirra. Á seinni járnöld voru íbúar [[Norðureyjar|Norðureyja]] (Orkneyja og Hjaltlandseyja) sennilega [[Piktar]], en fáar heimildir eru til um þá.
=== Landnám Norðmanna ===
[[Mynd:Flateyjarbok_Haraldr_Halfdan.jpg|thumb|left|250px|Mynd af [[Haraldur hárfagri|Haraldi hárfagra]] í [[Flateyjabók]]. Hann lagði Hjaltlandeyjar undir sig árið 875.]]
Á 8. og 9. öld settust [[Víkingar]] frá Skandinavíu að í eyjunum. Óljóst er hvað varð um frumbyggjana. Flestir Hjaltlendingar geta rakið möðurættina og föðurættina í jöfnu mæli til skandinavíumanna.
Víkingarnir notuðu eyjarnar sem upphafsstað fyrir ránsferðir til [[Noregur|Noregs]] og stranda meginlands Skotlands. Sem viðbrögð lagði [[Haraldur hárfagri]] Norðureyjar undir sig árið 875. [[Rögnvaldur Eysteinsson]] fékk Orkneyjar og Hjaltlandseyjar í jarlsdæmi frá Haraldi sem bætur fyrir dauða son hans í bardaga í Skotlandi. Seinna fól hann bróður sinni [[Sigurður Eysteinsson|Sigurði Eysteinssyni]] jarlsdæmið.
[[Kristnitaka]] var í Hjaltlandseyjum á seint 10. öld. [[Ólafur Tryggvason]] konungur boðaði [[Sigurður digri|Sigurða digra]] til sín og skipaði honum til að láta skíra sig og alla þegnana sína. Frá um það bil árinu 1100 voru jarlar tryggir bæði norsku og skosku kórónunni vegna landareigna sinna á [[Katanes]]i (''Caithness'').
Árið 1194, þegar [[Haraldur Maddaðarson]] var jarl Orkneyja og Hjaltlandseyja var uppreisn gegn [[Sverrir Sigurðsson (konungur)|Sverrir Sigurðssyni]] konungi Noregs. Uppreisnarmennirnir sigluðu til Noregs en þeir voru sigraðir við orrustan um Florvåg nálægt [[Bergen]]. Eftir þetta lagði Sverrir Sigurðsson eyjarnar undir beina stjórn Norðmanna, staða sem stóð yfir í tæplega tvær aldir.
== Tenglar ==
| |||