„Tyrkjaveldi“: Munur á milli breytinga

Efni eytt Efni bætt við
Ekkert breytingarágrip
Stonepstan (spjall | framlög)
Þolmynd í germynd á tveim stöðum, annað smávægilegt
Lína 2:
[[Mynd:Vienna_Battle_1683.jpg|thumb|Umsátrið um Vín 1683]]
 
'''Tyrkjaveldi''', einnig nefnt '''Ottómanveldið''' eða '''Ósmanska ríkið''', (ottómönsk tyrkneska: دولت عالیه عثمانیه, ''Devlet-i Âliye-yi Osmâniyye'', [[tyrkneska]]: ''Osmanlı Devleti'' eða ''Osmanlı İmparatorluğu'') var stórveldi við botn [[Miðjarðarhaf]]s sem stjórnað var af [[Tyrkland|TyrkjumTyrkir]] stjórnuðu. Það var súnní-múslimskt ríki stofnað árið 1299 afsem Oghuz tyrkjum-Tyrkir, undir stjórn Osman 1., stofnuðu árið 1299 í norðNorðvestur-vestur Anatólíu.<ref>"[http://www.britannica.com/EBchecked/topic/434996/Ottoman-Empire Ottoman Empire]". Britannica Online Encyclopedia. Retrieved 11 February 2013.</ref> Eftir sigurför [[Múrad 1.|Múrads 1.]] hafði farið sigurför um [[Balkanskagi|Balkanskagann]] á árunum 1362-1389 náði ríkið yfir hluta tveggja heimsálfa og gat gert kröfu umtil þess að kalla sig kalífadæmi. Ósmanar steyptu [[Austrómverska keisaradæmið|austrómverska keisaradæminu]] af stóli með því að ná [[Konstantínópel]] á sitt vald árið 1453 undirUndir stjórn [[Mehmed 2.|MehmedMehmeds 2]].<ref>''The A to Z of the Ottoman Empire,'' by Selcuk Aksin Somel, 2010, p.179</ref><ref>''The Ottoman Empire, 1700–1922,'' Donald Quataert, 2005, p.4</ref><ref>''The Grove Encyclopedia of Islamic Art and Architecture: Delhi to Mosque,'' Jonathan M. Bloom, Sheila Blair, 2009. p.82</ref> steyptu Ósmanar [[Austrómverska keisaradæmið|austrómverska keisaradæminu]] með því að ná [[Konstantínópel]] á sitt vald árið 1453.
 
Tyrkjaveldi var miðpunktur samskipta milli vesturVestur- og austurlandaAusturlanda í rúmlega 600 ár. Tyrkjaveldi var stöðugt  efnahags- og samfélagslega alla 17. og 18. öld. Á blómaskeiði sínu, undir lok [[17. öldin|17. aldar]], náði ríkið yfir hluta þriggja [[heimsálfa]] og innihélt [[Balkanskaginn|Balkanskagann]] og suðausturhluta [[Evrópa|Evrópu]], stærstanásamt stærstum hluta [[Mið-Austurlönd|Mið-Austurlanda]] og [[Norður-Afríka|Norður-Afríku]], og náði frá [[Gíbraltarsund]]i í vestri til [[Kaspíahaf]]s í austri og frá [[Austurríki]] í norðri til [[Sómalía|Sómalíu]] í suðri. Höfuðborg ríkisins var hin forna borg [[Konstantínópel]] ívið [[Evrópa|Evrópu]]Bospórussund, eftir að soldáninn [[Memed sigursæli]] náði henni á sitt vald árið [[1453]].
 
Á miðri 18. öld dró þó nokkuð mikið úr kraftiafli Tyrkjaveldis þegar [[Habsborgaraveldið|Habsborgarveldið]] og [[Rússneska keisaradæmið|Rússaveldi]] hófu að sækja að Tyrkjum í bardögum um landsvæði. TyrkirÁ töpuðumþessu mörgumtímabil orrustumtöpuðu áTyrkir þessumörgum tímabiliorrustum, sem leiddi til mikils mannfalls, kostnaðar og töpuðu landsvæðilandamissis. Þetta varð til þess að stórnstjórn Tyrkja hóf miklar umbætur, nútímavæðingu og endurbyggingu ríkisins.
 
== Tilvísanir ==