Útgáfa síðunnar 21. nóvember 2017 kl. 15:48 breyta Umvandarinn (spjall \| framlög) 297 breytingar m Villa í hugtökum lagfærð, eins og sést í áratugagömlum kennsluritum Merki: Sýnileg breyting ← Eldri breyting		Útgáfa síðunnar 18. mars 2019 kl. 21:59 breyta taka aftur þessa breytingu Þjarkur (spjall \| framlög) Möppudýr, Stjórnendur viðmóts, Stjórnendur 6.580 breytingar Ekkert breytingarágrip Merki: Sýnileg breyting Nýrri breyting →
Lína 1: '''Richterskvarði''' er [[logri\|lograkvarði]] sem áður fyrr var notaður til að mæla styrk [[Jarðskjálfti\|jarðskjálfta]]. '''Richterskvarði''' er [[logri\|lograkvarði]], fundinn upp af [[Charles Richter]] og [[Beno Gutenberg]] [[1935]] og notaður til að mæla styrk [[Jarðskjálfti\|jarðskjálfta]]. Mæla þarf jarðskjálftann á sérstakan [[Wood-Anderson jarðskjálftamælir\|Wood-Anderson jarðskjálftamæli]] með því að lesa af honum stærsta útslagið og tímann á milli komutíma P-og S-bylgna. Hvert heil tala í hækkun á kvarðanum gefur þrítugföldun, þannig að um er að ræða [[veldi (stærðfræði)\|veldi]] af [[30(tala)\|30]]. Ef [[styrkur]] einhvers skjálfta er gefinn upp sem 5 á Richter, svo að dæmi sé tekið, þá er skjálfti upp á 8 á Richter 30 · 30 · 30 = '''27 þúsund''' sinnum orkumeiri en sá fyrri. Nánar er sambandið þannig að <math>I = I_o \cdot 30^n</math> þar sem <math>I_o</math> er einhver grunnviðmiðunar orkulosun, <math>I</math> er orkan í skjálftanum og ''n'' er tala hans á Richterskvarða. Þessa jöfnu má leysa fyrir <math>n</math> og fæst þá:▼ :<math>n = \frac{\log \frac{I}{I_o}}{\log 30}</math>▼ Nú til dags eru jarðskjálftar mældir með öðrum skölum, sem allir eru byggðir til að gefa svipuð gildi og Richter-skalinn. Þeir eru líka lograkvarðar. <math>M_\text{s}</math>var lengi notaður og er kvarði sem mælir yfirborðsbylgjur.<ref>{{Cite web\|url=https://www.usgs.gov/faqs/moment-magnitude-richter-scale-what-are-different-magnitude-scales-and-why-are-there-so-many?qt-news_science_products=0#qt-news_science_products\|title=Moment magnitude, Richter scale - what are the different magnitude scales, and why are there so many?\|website=www.usgs.gov\|access-date=2019-03-18}}</ref> Sá skali sem þykir í dag áreiðanlegastur fyrir stóra skjálfta er {{ill\|vægisstærðarkvarðinn\|en\|Moment magnitude scale\|lt=\|WD=}} (<math>M_\text{w}</math>), hann mælir stærð kraftsins sem jarðskjálftinn gefur frá sér. Richterkvarðinn mettast við um 7 á Richter og ekki er hægt að nota gögn frá jarðskjálftum á honum sem gerast í meira en 600 km fjarlægð <ref>{{cite web\|url=http://earthquake.usgs.gov/aboutus/docs/020204mag_policy.php \|title=USGS Earthquake Magnitude Policy \|publisher=USGS \|date=November 22nd, 2011}}</ref> ▼ Þrátt fyrir að Richterskvarðinn sé ekki lengur notaður er algengt að fjölmiðlar noti „Richter“. [[Mynd:CharlesRichter.jpg\|alt=\|thumb\|247x247dp\|Richter sjálfur.]] == Dæmi ==▼ == Hinn gamli Richterskvarðinn == * [[Jarðskjálftinn 29. maí 2008]] var um '''6,2''' á Richter. ▼ Kvarðinn var fundinn upp af Charles Richter og Beno Gutenberg árið 1935. * [[Suðurlandsskjálfti]]nn þann [[17. júní]] árið [[2000]] var um '''6,5''' á Richter. ▼ * [[Suðurlandsskjálfti]]nn þann [[21. júní]] árið [[2000]] var um '''6,6''' á Richter. * [[Suðurlandsskjálfti]]nn árið [[1912]] var um '''7,0''' á Richter. ▲~~'''Richterskvarði''' er [[logri\|lograkvarði]], fundinn upp af [[Charles Richter]] og [[Beno Gutenberg]] [[1935]] og notaður til að mæla styrk [[Jarðskjálfti\|jarðskjálfta]].~~ Mæla þarf jarðskjálftann á sérstakan ~~[[Wood-Anderson jarðskjálftamælir\|~~Wood-Anderson jarðskjálftamæli]] með því að lesa af honum stærsta útslagið og tímann á milli komutíma P-og S-bylgna. Hvert heil tala í hækkun á kvarðanum gefur þrítugföldun, þannig að um er að ræða [[veldi (stærðfræði)\|veldi]] af [[30~~(tala)\|30]]~~. Ef [[styrkur]] einhvers skjálfta er gefinn upp sem 5 á Richter, svo að dæmi sé tekið, þá er skjálfti upp á 8 á Richter 30 · 30 · 30 = ~~'''~~27 þúsund~~'''~~ sinnum orkumeiri en sá fyrri. Nánar er sambandið þannig að <math>I = I_o \cdot 30^n</math> þar sem <math>I_o</math> er einhver grunnviðmiðunar orkulosun, <math>I</math> er orkan í skjálftanum og ''n'' er tala hans á Richterskvarða. Þessa jöfnu má leysa fyrir <math>n</math> og fæst þá: ▲:<math>n = \frac{\log \frac{I}{I_o}}{\log 30}</math> ▲Richterkvarðinn mettast við um 7 á Richter og ekki er hægt að nota gögn frá jarðskjálftum á honum sem gerast í meira en 600 km fjarlægð .<ref>{{cite web\|url=http://earthquake.usgs.gov/aboutus/docs/020204mag_policy.php \|title=USGS Earthquake Magnitude Policy \|publisher=USGS \|date=November 22nd, 2011}}</ref> ▲== Dæmi == ▲* [[Jarðskjálftinn 29. maí 2008]] var um '''6,2'''.{{heimild vantar}}<sup>[''á ~~Richter.~~hvaða skala?'']</sup> ▲* [[Suðurlandsskjálfti]]nn þann [[17. júní]] árið [[2000]] var um '''6,56''' á ~~Richter.~~<math>M_\text{s}</math><ref name=":0" /> * [[Suðurlandsskjálfti]]nn þann 21. júní árið 2000 var um '''6,6''' að stærð á <math>M_\text{s}</math><ref name=":0">{{Cite web\|url=http://hraun.vedur.is/ja/skyrslur/Isl_17og21jun_2000/index.html\|title=Jarðskjálftarnir miklu á Suðurlandi 17. og 21. júní, 2000.\|website=hraun.vedur.is\|access-date=2019-03-18}}</ref> * [[Suðurlandsskjálfti\|Su]][[Suðurlandsskjálfti\|ðurlandsskjálfti]]nn árið 1912 var um '''7,0''' að stærð á <math>M_\text{s}</math><ref name=":0" /> ==~~References~~ Tilvísanir == {{Reflist~~\|colwidth=30em~~}} {{Stubbur\|Jarðfræði}}

„Jarðskjálftakvarðar“: Munur á milli breytinga