„Seinni heimsstyrjöldin“: Munur á milli breytinga

Ríkisstjórnir Bretlands og Frakklands reyndu að stilla til friðar fyrir stríðið til að reyna að koma í veg fyrir að nýtt stríð brytist út í Evrópu, enda efuðust báðar ríkisstjórnir um að landsmenn sínir væru tilbúnir í nýtt stríð eftir hið herfilega mannfall í fyrri heimsstyrjöldinni. Þessi friðþæging sást einna best á [[Munchen-samkomulagið|Munchen-samkomulaginu]] sem gert var við Þjóðverja og gerði þeim það kleift að hernema og innlima [[Súdetahéruðin]] í Tékkóslóvakíu þar sem þýskumælandi fólk var í meirihluta. Forsætisráðherra Breta, [[Neville Chamberlain]], lét falla fræg orð eftir undirritun samkomulagsins um að hann hefði tryggt „frið um vora daga“. Í mars 1939 réðust Þjóðverjar svo inn í restina af Tékkóslóvakíu og hernumdu hana. En hörð viðbrögð Breta og Frakka létu enn á sér standa. En brot Þjóðverja á Munchen-samkomulaginu sýndu á hinn bóginn fram á með ótvíræðum hætti að ekki var hægt að treysta Hitler og í kjölfarið gerðu Frakkar og Pólverjar með sér samkomulag þann [[19. mars]] um að koma hvor öðrum til aðstoðar yrði ráðist á aðra hvora þjóðina. Bretar höfðu þá þegar heitið Pólverjum að koma Póllandi til aðstoðar yrði ráðist á landið.

 

 

Eftir að samkomulagið var gert gat Hitler óhræddur ráðist á Pólland. Tylliástæða hans var að Þýskaland ætti óleyst mál við Pólland tengd borginni [[Danzig]] auk landssvæðis við [[Visdula]]-ána. Markmið hans var hins vegar að hernema stóran hluta af Póllandi og innlima hann í Þýskaland. Undirritun sáttmála milli Bretlands og Póllands þann [[25. ágúst]] 1939 breytti engu um þær fyrirætlanir.

 

== Gangur stríðsins ==

{{Aðalgrein|Innrásin í Pólland|Gervistríðið|Vetrarstríðið|Innrásin í Frakkland|Hernám Íslands}}

Þann [[1. september]] [[1939]] réðust Þjóðverjar og [[Slóvakía]] (sem var í raun leppríki Þjóðverja) inn í Pólland eftir að hafa sett á svið árás á þýska landamærastöð. Bretar og Frakkar kröfðust þess að Þjóðverjar drægju hersveitir sínar tafarlaust til baka. Það gerðu Þjóðverjar ekki og þann [[3. september]] lýstu Bretar og Frakkar yfir stríði á hendur þeim. [[Kanada]], [[Ástralía]] og [[Nýja-Sjáland]] fylgdu svo fljótlega í kjölfarið. En stríðsyfirlýsingum þeirra fylgdu ekki umfangsmiklar hernaðaraðgerðir tafarlaust, þvert á móti gerðist nánast ekkert.<ref>Stefán Gunnar Sveinsson. „Hvað gerðist í heimsstyrjöldinni síðari í grófum dráttum?“. Vísindavefurinn 14.2.2007. http://visindavefur.is/?id=6497. (Skoðað 10.2.2011).</ref> Franski herinn var hægur og gerði svo aðeins sýndarárás og dró sig í hlé. Bretar gátu hins vegar ekki aðstoðað Pólverja á þeim stutta tíma sem þeir höfðu. Pólski herinn var lítil fyrirstaða fyrir þann þýska sem náði þann [[8. september]] til höfuðborgar Póllands, [[Varsjá]]r. Þann [[17. september]], og í samræmi við samkomulag sitt við Þjóðverja, réðist sovéski herinn á Pólland úr austri og opnaði þannig nýjar vígstöðvar. Degi síðar flúði forseti Póllands til [[Rúmenía|Rúmeníu]]. Þann [[1. október]], eftir tæpt mánaðar umsátur, þrammaði þýski herinn inn í Varsjá og sex dögum síðar lét pólski herinn af mótspyrnu sinni. Pólland lýsti aldrei opinberlega yfir uppgjöf en í raun var landinu nú skipt á milli Þjóðverja, Sovétmanna, [[Litháen]] og Slóvakíu.

 

Á sama tíma og orrustan um Pólland var háð réðust Japanir á [[Changsha]], hernaðarlega mikilvæga borg í Kína en þurftu að hörfa úr borginni aftur undir lok septembermánaðar.

 

 

[[Mynd:Nazi-parading-in-elysian-fields-paris-desert-1940.png|thumb|left|200px|Þýskar hersveitir við [[Sigurboginn|Sigurbogann]] í [[París]] eftir [[Innrásin í Frakkland|Innrásina í Frakkland 1940]].]]

 

Í apríl 1940 [[Weserübung-áætlunin|réðust Þjóðverjar inn í Danmörku og Noreg]] til að tryggja sér aðgang að [[járngrýti]] frá [[Svíþjóð]] en Bandamenn höfðu áform um að hindra þann aðgang. [[Danmörk]] gafst upp fyrirvaralaust en Norðmenn voru sigraðir eftir tvo mánuði. Í maí 1940 [[Hernám Íslands|hertóku Bretar Ísland]]. Óánægja Breta með þróun mála í Noregi varð til þess að [[Neville Chamberlain]] lét af störfum sem forsætisráðherra og [[Winston Churchill]] tók við þann [[10. maí]] 1940,<ref>Reynolds (2006): 76.</ref> sama dag og Bretar hernámu Ísland.<ref>Stefán Gunnar Sveinsson. „Hvað gerðist í heimsstyrjöldinni síðari í grófum dráttum?“. Vísindavefurinn 14.2.2007. http://visindavefur.is/?id=6497. (Skoðað 10.2.2011).</ref>