„Athyglisbrestur“: Munur á milli breytinga

Efni eytt Efni bætt við
m Tók aftur breytingar 2A00:C88:4000:A003:5140:7772:8114:6D9E (spjall), breytt til síðustu útgáfu Dexbot
Merki: Afturköllun
Ekkert breytingarágrip
Lína 1:
'''Athyglisbrestur með ofvirkni''' (alþjóðleg [[skammstöfun]]: '''ADHD''') er [[taugasjúkdómurtaugaröskun]] sem veldur einbeitingarskorti ogýmist oftastmeð [[ofvirkni]] (ADHD) eða án (ADD). VenjulegaGreiningarskilmerki kemurfyrir athyglisbresturADHD, fyrsteinkum framhjá ífullorðnum, bernskuer en umeinkenni 60%hafi barnaverið semí greinastbarnæsku. meðÞó athyglisbresteinkenni haldaADHD einkennum framoft ofvirkni liggur meinsemdin í vöntun á fullorðinsaldurákveðnum boðefnum í ákveðnum hlutum heilans. UmÞannig 5%miðar jarðarbúalyfjameðferð glímaað leiðrétta styrkinn með viðörvandi athyglisbrestefnum.
[[Lesblinda]] og athyglisbrestur eiga sér í sumum tilvikum orsakasamband og greiningar á lesblindu eru oft rökstuddar á þeim grundvelli að vegna athyglisbrests hafi einkenni lesblindu gert vart við sig.<ref>Fréttabréf Skyn 2008</ref>. Oft geta hljóðbækur hjálpað einstaklingum með ADHD eða ADD við nám. Hljóðbókasafn Íslands<ref>{{Vefheimild|url=http://www.hljodbokasafn.is|titill=Hljóðbókasafn Íslands}}</ref> veitir þeim sem hafa greiningar á athyglisbresti eða athyglisbresti með ofvirkni aðgang að hljóðbókum.
 
== Meingerð ==
ADHD er alþjóðleg skammstöfun sem merkir athyglisbrestur með ofvirkni. Einnig er til athyglisbrestur án ofvirkni, alþjóðleg skammstöfun hans er ADD. [[Lesblinda]] og athyglisbrestur eiga sér í sumum tilvikum orsakasamband og greiningar á lesblindu eru oft rökstuddar á þeim grundvelli að vegna athyglisbrests hafi einkenni lesblindu gert vart við sig.<ref>Fréttabréf Skyn 2008</ref>
Í taugakerfinu eru margar gerðir taugafrumna og ein þessara gerða er adrenvirkar taugafrumur. Þar sem tvær slíkar mætast er taugamótabil og þangað losna ýmis boðefni, m.a. noradrenalín og dópamín, sem síðan eru tekin aftur upp í taugafrumuna sem losaði þau. Meingerðin í ADHD er í þessari verkun og þá sérstaklega í framheilaberki heilans. Þá er styrkur boðefnanna, noradrenalíns og dópamíns, í bilinu of lágur. Lokaafleiðingin eru þau fjölmörgu einkenni sem sjást í ADHD; eirðarleysi, einbeitingarskortur og hvatvísi svo eitthvað sé nefnt.
 
== Meðferð ==
Til einföldunar má líkja taugamótabilinu og boðefnunum í ADHD við vanvirkan físibelg. Hann þarf stöðugt að blása líkt og einstaklingurinn leitar sér nýrrar örvunar er honum leiðist. Rétt eins og með sterkari blæstri verður físibelgurinn kraftmeiri verka örvandi efni á hliðstæðan hátt. Styrkur taugaboðefna í taugamótabili tveggja taugafrumna er of lágur og með örvandi lyfjameðferð hækkar styrkurinn. Amfetamínskyld lyf eru mikið notuð og amfetamín er eitt þeirra en það örvar losun noradrenalíns og dópamíns í taugamótabilið. Annað efni er Metýlfenidat, þekkt sem Concerta eða Rítalín. Þá er endurupptaka efnanna hamin, þau lengur taugamótabilinu og verka þ.a.l. lengur. <ref>{{bókaheimild|höfundur=Rang, H.P. |titill=Rang & Dale's Pharmacology|útgefandi=Elsevier Churchill Livingstone,|ár=2006|ISBN-13 978-0-7020-5363-4}}
</ref>
 
Oft geta hljóðbækur hjálpað einstaklingum með ADHD eða ADD við nám. Hljóðbókasafn Íslands<ref>{{Vefheimild|url=http://www.hljodbokasafn.is|titill=Hljóðbókasafn Íslands}}</ref> veitir þeim sem hafa greiningar á athyglisbresti eða athyglisbresti með ofvirkni aðgang að hljóðbókum.
 
== Neðanmálsgreinar ==