„Kínverska“: Munur á milli breytinga

|talendur=YfirCa. 8501,2 milljónirmilljarður

'''Kínverska''' ([[Einfölduð kínversk tákn|einfölduð kínverska]]: 汉语; [[hefðbundin kínverska]]: 漢語; [[pinyin]]: ''Hànyǔ''; einnig 中文; pinyin: (''Zhōngwén)'') er [[tungumál]] sem er hluti af [[Sínó-tíbesk tungumál|sínó-tíbeska málaflokknum]]. Kínverska er það tungumál sem flestir eiga að [[móðurmál]]i ef tekið er tillit til þess að allar [[mállýska|mállýskurnar]] eru flokkaðar undir einn hatt. Rúmlega einn af hverjum fimm jarðarbúum talar einhvers konar kínversku sem sitt móðurmál. Í kínversku er gjarnan talað um ''yǔ'' (语) og ''wén'' (文) þegar talað er um tungumál. ''Yǔ'' vísar almennt til talmáls en ''wén'' til ritmáls.

Í kínversku eru margar ólíkar mállýskur og mismunur þeirra getur verið svo mikill að þær skiljast ekki innbyrðis. Hið opinbera [[talmál]] í Kína heitir [[Putonghua]] eða 普通话 ([[Pinyin]]pinyin: ''Pǔtōnghuà'') eða „staðlaða málið“ og er afbrigði af [[mandarín]] mállýsku, sem er útbreiddasta mállýskan. Putonghua byggist fyrst og fremst á [[Peking]] mállýsku (afbrigði af mandarín) og er töluð við kennslu í skólum og í útsendingum ljósvakamiðla.

Aðrar algengar mállýskur eru kantónska (广东话; ''GuangdonghuaGuǎngdōnghuà'') sem er t.d. töluð í Kanton-héraðinu og [[Hong Kong]], Sichuan-mállýska (四川话''Sichuanhua; Sìchuānhuà'') sem er töluð í Sichuan-héraði og Shanghai-mállýskan (上海话; ''ShanghaihuaShànghǎihuà'') sem er aðallega bundin við borgina [[Sjanghæ]].

Kínverskt ritmál er að hluta til bæði myndmál og hljóðmál og byggist á [[kínversk tákn|kínverskum táknum]] (漢汉字/汉漢字; [[Hanyu Pinyin|pinyin]]: ''hànzì''). Til eru tvær útgáfur af kínversku táknkerfi: [[einfölduð kínverska]] og [[hefðbundin kínverska]]. Byrjað var að nota einfölduðu útgáfuna kringum 1950 eftir að kínverskir [[kommúnismi|kommnúnistar]] komust til valda en hefðbundna útgáfan er enn við lýði og er m.a. annars notuð í [[Taívan]], [[Hong Kong]] og af vissum kínverskum fjölmiðlum erlendis.

Ólík [[kínverskt tákn|tákn]] geta haft eins framburð (skv.þannig skrifuð eins með [[pinyin]] m.t.t. tónunar í [[Putonghua]]) þó svo að merkingar þeir séu gjörólíkar. Til dæmis ereru 新 og 心 gjörólík tákn ogen eru nákvæmlega einsbæði borin fram en''xīn'', hið fyrra þýðir „nýr“ en hið seinna „hjarta“.

Kínversk málfræði er töluverð frábrugðin þeirri málfræði í Indó-evrópskum[[Indóevrópsk tungumál|Indóevrópskum]] málum. Hér eru nokkur einföld dæmi:

* Tíðir: Myndir sagna eru eins í nútíð og þátíð en smáorð eru notuð til að tákna tíð þeirra.