„Alexander 1. Rússakeisari“: Munur á milli breytinga
Efni eytt Efni bætt við
TKSnaevarr (spjall | framlög) Ekkert breytingarágrip |
TKSnaevarr (spjall | framlög) Ekkert breytingarágrip |
||
Lína 4:
Alexander fæddist í [[Sankti Pétursborg]] og var sonur stórhertogans Páls Petrovitsj, sem síðar varð [[Páll 1. Rússakeisari]]. Hann settist á keisarastól eftir að faðir hans var myrtur og ríkti yfir Rússlandi á stormasömu tímabili [[Napóleonsstyrjaldirnar|Napóleonsstyrjaldanna]]. Sem fursti og keisari gældi Alexander oft við [[Frjálslyndi|frjálslyndishugmyndir]] í orði en í reynd viðhélt hann [[einveldi]] í anda forvera sinna. Á fyrstu árum valdatíðar sinnar kom hann á minniháttar samfélagsumbótum og síðar (1803-04) stórtækum menntamálaumbótum eins og byggingu nýrra háskóla. Áætlanir voru gerðar til að stofna þing og setja stjórnarskrá en þeim var aldrei hrint í framkvæmt.
Í Napóleonsstyrjöldunum breytti Alexander afstöðu Rússaveldis til [[Fyrra franska keisaraveldið|Frakklands]] fjórum sinnum á milli 1804 til 1812 og fór frá því að vera hlutlaus í garð [[Napóleon Bónaparte|Napóleons]] til þess að vera andstæðingur hans, bandamaður og loks andstæðingur á ný. Árið 1805 gekk Alexander til liðs við Breta í [[Þriðja bandalagsstríðið|þriðja bandalagsstríðinu]] en eftir herfilegan ósigur gegn Frökkum í [[Orrustan við Austerlitz|orrustunni við Austerlitz]] gerðist hann bandamaður Napóleons. Hann barðist í minniháttar stríði gegn Bretum frá 1807 til 1812. Lítil sátt var þó á milli Alexanders og Napóleons, sérstaklega þegar kom að Póllandi, og því lauk bandalagi þeirra árið 1810. Alexander vann sinn mesta sigur árið 1812 þegar [[Rússlandsherför Napóleons]] mistókst herfilega og leiddi brátt til fullnaðarósigurs Frakkakeisarans. Sem meðlimur í bandalaginu sem sigraði Napóleon öðlaðist Alexander ný landsvæði í Finnlandi og Póllandi. Hann stofnaði „heilaga bandalagið“ til að hafa hemil á þjóðernissinnuðum byltingarhreyfingum í Evrópu sem hann taldi ógna lögmætum kristnum einvöldum. Hann hjálpaði [[Klemens von Metternich]] Austurríkiskanslara að kveða niður allar þjóðernis- og frjálslyndishreyfingar.
Á seinni hluta valdatíðar sinnar varð Alexander æ duttlungafylltri, afturhaldssamari og smeykari um að launráð væru brugguð gegn sér. Hann batt enda á margar umbætur sem hann hafði áður staðið fyrir, hreinsaði erlenda kennara úr skólum og gerði námsskrána guðræknari og íhaldssamari.<ref>Walker, Franklin A (1992). "Enlightenment and Religion in Russian Education in the Reign of Tsar Alexander I". ''History of Education Quarterly''. 32 (3): 343–360.</ref> Alexander lést árið 1825 og var þá barnlaus þar sem dætur hans tvær höfðu látist barnungar. Eftir mikla ringulreið tók yngri bróðir hans við og varð [[Nikulás 1. Rússakeisari]].
| |||