„Agnes Magnúsdóttir“: Munur á milli breytinga
Efni eytt Efni bætt við
TKSnaevarr (spjall | framlög) Ekkert breytingarágrip |
stafsetninga- og málvillur, vitlaust ártal |
||
Lína 1:
'''Agnes Magnúsdóttir''' (fædd 27. október 1795, dáin 12. janúar 1830) varð síðasta konan til að vera tekin af lífi á Íslandi. Hún var dæmd til dauða ásamt [[Friðrik Sigurðsson|Friðrik Sigurðssyni]] fyrir morð á [[Natan Ketilsson|Natani Ketilssyni]] bónda á [[Illugastaðir|Illugastöðum]] á [[Vatnsnes]]i og [[Pétri Jónssyni]] frá [[Geitaskarð]]i þann 14. mars 1828. Þau voru [[Afhöfðun|hálshöggvin]] í [[Vatnsdalshólar|Vatnsdalshólum]] í [[Húnavatnssýsla|Húnavatnssýslu]] þann 12. janúar 1830.
Agnesi Magnúsdóttur hefur verið lýst sem gáfaðri, skáldmæltri og hæfileikaríkri konu. Um útlit hennar er deilt en ein heimild segir hana ,,ekki sjálega”, en önnur lýsir henni sem gjörvulegri og skemmtilegri í viðmóti. Agnes var á þrítugsaldri og vann sem vinnukona á [[Geitaskarð|Geitaskarði]] þegar hún kynntist [[Natan Ketilsson|Natani Ketilssyni.]] Þau löðuðust um leið hvort að öðru og var Agnes vistráðin á [[Illugastaði]] um næstu fardaga.<ref name=":0">Sigrún Huld Þorgrímsdóttir, 2005</ref> Agnes gerði sér eflaust
== Morðið ==
Lína 7:
Kvöldið 13. mars árið 1828 kom Friðrik að [[Illugastaðir|Illugastöðum]] og fékk [[Vinnukona|vinnukonurnar]] tvær, Agnesi og [[Sigríður|Sigríði]] til þess að fela sig inni í fjósi þangað til Natan og Pétur Jónsson, sem var næturgestur á bænum, væru sofnaðir. Þegar mennirnir voru sofnaðir, fóru Agnes og Friðrik inn í [[Baðstofa|baðstofuna]] þar sem mennirnir tveir sváfu og Friðrik drap þá báða með hnífi. Hvort Sigríður hafi tekið þátt í [[Morð|morðinu]] sjálfu er ekki vitað, en áður en Friðrik og Agnes kveiktu í baðstofunni stal hún því sem þótti verðmætt.<ref name=":1">Gunnar Karlsson, 2004</ref> Aðfaranótt 14. mars vaknaði heimafólk á bænum [[Stapakot|Stapakoti]] á [[Vatnsnes|Vatnsnesi]] við það að Agnes var þar komin með tíðindi. Hún sagði að Illugastaðir stæðu í ljósum logum og að [[Húsbóndi|húsbóndinn]] á bænum, Natan hafi þar brunnið inni ásamt Pétri Jónssyni. En þegar var búið að slökkva eldinn og líkin fundust kom í ljós að ekki hafi verið um slys að ræða.<ref name=":0" />
Í [[Héraðsdómar Íslands|héraðsdómi]], [[Landsyfirréttur|Landsyfirrétti í Reykjavík]] og [[Hæstarétti|Hæstarétti í Kaupmannahöfn]], voru Agnes, Friðrik og Sigríður dæmd til dauða. Sigríður fékk þó náðun konungs og var dæmd til ævilangrar [[Þrælkunarvinna|þrælkunarvinnu]], en Agnes og Friðrik yrðu hálshöggvin og höfuðin sett á
== Aftakan ==
[[Mynd:Þrístapar.jpg|alt=Þrístapar eru þrír samliggjandi smáhólar sem eru hluti af Vatnsdalshólum. |thumb|[[Þrístapar]] eru þrír samliggjandi smáhólar sem eru hluti af [[Vatnsdalshólar|Vatnsdalshólum]]. ]]
[[Aftökupallur]] úr torfi og grjóti var hlaðinn á [[Þrístapar|Þrístöpum]] og var útvegað rautt klæði til að breiða yfir pallinn og [[Höggstokkur|höggstokkinn]] á meðan á athöfninni stóð og var smíðað grindverk í kringum pallinn. Timbrið var fengið að láni og skilað svo eftir aftökuna. [[Öxi|Öxin]] var fengin frá [[Kaupmannahöfn]] og einnig höggstokkurinn. Á Íslandi hafði ekki farið fram aftaka síðan árið 1790 en einn sakamaður hafði verið fluttur til [[Noregur|Noregs]] og höggvinn þar árið 1805. Aftakan fór fram í [[Vatnsdalur|
Mikið hefur verið ritað um Agnesi, ævi hennar og kynni við [[Natan Ketilsson]] og [[Rósa Guðmundsdóttir|Vatnsenda-Rósu]], bæði skáldsögur, leikrit og kvikmyndir.
Fræg er skáldsaga [[:en:Hannah_Kent|Hönnu Kent]] frá 2015, [[Náðarstund]], Agnes Magnúsdóttir, ást hennar, glæpur og aftaka. Þýð. Jón Stefán Kristjánsson. JPV útgáfa, Reykjavík.
== Tilvísanir ==
|