„Vatnakarpi“: Munur á milli breytinga

Efni eytt Efni bætt við
Cessator (spjall | framlög)
Ekkert breytingarágrip
smá meiri hreingerning, en þar meira til
Lína 12:
| ordo = [[Karpfiskar]] (''Cypriniformes'')
| familia = [[Karpætt]] (''Cyprinus'')
| species = '''''C. carpio'''''
| binomial = ''Cyprinus carpio''
| binomial_authority = [[Carl Linnaeus|Linnaeus]], [[10th edition of Systema Naturae|1758]]
}}
'''Vatnakarpi''' ([[fræðiheiti]]: ''Cyprinus carpio'') er fiskurferskvatnsfiskur af [[Karpaætt]] sem lifirvíða finnst í ferskvatniám og ervötnum. Hann finnaer víðamjög umvinsæll heiminnsem í ám og vötnum.eldisfiskur Villtien carpvillti stofninn er flokkaðar sem stofn í hættu og að hann sémjög viðkvæmur.
 
Villtur vatnakarpi er yfileittyfirleitt mjóslegnari en alinn, lengdin er almennt fjórum sinnum hæðin. Hann hefur rautt hold. Eldis fiskurinn vex helmingi hraðar en villtur og ná ekki sömu lengd og þyngd og eldisfiskurinn, frá 3,2 til 4,8 sinnum stærri. Vatnakarpi getur orðið allt að 120 cm langur og yfir 40 kg. Villtur vatnakarpi verður um 40-80 cm langur og 2-14 kg. Stærsti vatnakarpi sem hefur verið veiddur var 45,59 kg, hann veiddist 2013 í Frakklandi.
 
Vatnakarpi er botnfiskur og aflar mest allrar sinnar fæðu þar ásamt því að leita alveg upp á yfirborðið eftir fæðu.
 
Vatnakarpa er hægt að finna víða hann er mjög algengur í evrópuEvrópu og asíuAsíu. Í Evrópu er algengt að finna carp í grunnum tjörnum með moldar/leir botni og mikið af botn gróðri. Bestu skilyrði fyrir vöxt á vatnakarpa er þegar að vatnshitinn er á milli 23°C til 30°C.
 
Fiskurinn er mjög harðgerður og getur lifað við mismundandi aðstæður: kaldar vetrar aðstæður, lítið súrefnismagn (0,3-0,5 mg/l) og seltu upp að 5‰. Æskileg pH gildi er á bilinu 6,5-9,0.
 
== Útlit ==
BúkurBúkurinn er langur og þéttur. Munnur hefur tvær þykkar varir og 5 koki tennur með flötum kórónum. Hann hefur tvo skeggþráði beggja megin við muninn. Bakugginn er stór, langur og inniheldur bein. Undir honum eru tveir eyruggar, einn undir og tveir raufaruggar.
 
Villtur vatnakarpi er brún-grænn á bakinu niður á miðjan búk. Maginn og uppá miðja hliðar fisksins eru gul-gylltar. Uggarnir er með rauðbrúnan blæ.
 
== Fæða ==
Fæðan vatnakarpa byggisteru að mestu leyti upp á smádýrumsmádýr eins og vatns skordýrvatnsskordýr, ormar, lifrurlirfur og dýrasvif en hann á það til að éta plöntur, lauf, fræ og stilka. ÞegarÞar sem fiskurinnhann erlifir íþétt þéttueins umhverfiog í tjörntjörnum er dýrasvifs át ríkjandi. Í fiskeldi er þeim gefiðdýrasvif spesaðal fóðurfæðan.
 
== Eldi ==
FiskurinnVatnakarpi er mjög vinsæll sem eldisfiskur. Hannog er aðalega ræktaður í tjörnum. Daglegur vöxtur getur verið allt að 2-4% af þyngd fisksins. Þannig getur fiskurinn náð því að verða 0,6-1,0 kg á þyngd á einu ári við heit temprað loftslag (tropical/subtropical). CarpHann vex mun hægar í temrpuðutempruðu loftslagi, þá nær fiskurinn 1-2 kg þyngd á 2-4 árum um helmingi lengur en í heitu loftslagi. HryggningHrygning byrjar um það leyti og vatnið/umhverfið verður 17-18°C heitt.
 
Vatnakarpaeldi var 14% af heildar ferskfisk eldi árið 2002, um 4,6 milljón tonn. Frá árinu 1993 til 2002 hefur verið um 10,4% aukning á hverju ári í eldi á vatnakarpa. Sem dæmi var aukning á eldi á tilapiuTilapiu um 11,8%.
 
Kína er lang stærsti framleiðandinn á vatnakarpa og framleiddi 3,3 milljón tonn ca. 70% af heildinni árið 2002. Á sama tíma var framleiðsla í Evrópu um 144 þúsund tonn.
Lína 44 ⟶ 47:
 
== Markaðir ==
Talið er að framleiðsla á carphonum sé nálægt því að vera á toppnum, að ekki sé grunvöllur fyrir því að auka framleiðsluna. Vatnakarpi er og verður áfram mjög mikilvæg tegund þar sem hún er framleidd. Mikil hefð er fyrir því að borða carpvatnakarpa í mið evrópuMið-Evrópu og þá sérstaklega um jólin. Árlega er inn/útflutingurútflutningur á carpvatnakarpa innan Evrópu um 24 þúsund tonn (lifandi, ferskar og frosnar afurðir). íÍ öllum heiminum fyrir utan Evrópu er inn/útflutningur 39 þús tonn af afurðum. Evrópa er þar af leiðandi stærst markaðssvæðið.
 
==Tilvísanir==
<div class="references-small"><references/></div>
 
== Tenglar ==
{{Wikiorðabók|Vatnakarpi}}
* http://www.fishbase.org/summary/1450, sótt 30.1.2014.
{{commonscat|Cyprinus carpio|Vatnakarpa}}
* http://www.fao.org/fishery/culturedspecies/Cyprinus_carpio/en, sótt 30.1.2014
{{Wikilífverur|Cyprinus carpio|Vatnakarpa}}
* [http://www.fishbase.org/summary/1450 Fishbase.org], sótt 30.1.2014.
* [http://www.fao.org/fishery/culturedspecies/Cyprinus_carpio/en Fao.org], sótt 30.1.2014
 
[[Flokkur:Karpætt]]