Wikipedia

„Hrekkjavaka“: Munur á milli breytinga

Fletta í gegnum breytingarskrá
← Eldri breytingNýrri breyting →
Efni eytt Efni bætt við
MyndræntWiki-texti
mEkkert breytingarágrip
Ekkert breytingarágrip
Lína 1:
[[Mynd:Halloween_Witch_2011.JPG|thumb|300px|Á hrekkjarvöku eru oft opinberir staðir skreyttir með nornum, draugum og köngulóavefum.]]
[[Mynd:Halloween-witch.svg|thumbnail|280px]]
'''Hrekkjavaka''' er hátíðisdagur ættaður úr [[keltnesk trú|keltneskri trú]] þar sem hann hét upphaflega ''Samhain'' (borið fram '''sánj''' á írsku). [[DrúídiGelíska|Drúídargelísku]]). færðuÞá þávoru færðar þakkir fyrir [[uppskera|uppskeruna]] og boðuðuboðuð komukoma [[vetur]]sins. Hrekkjavaka er haldin [[31. október]], kvöldið fyrir [[Allraheilagramessa|Allraheilagramessu]].
 
Hrekkjavaka er haldin [[31. október]], kvöldið fyrir [[Allraheilagramessa|Allraheilagramessu]]. Hrekkjavaka nefnist á enskri tungu „''Halloween''“ sem er annar ritháttur fyrir „Hallowe’en“. Hallowe’en er svo stytting á nafninu „All Hallows’ Evening“ eða „All Hallows’ Eve“ sem er kvöldið [[31. október]], vakan fyrir Allraheilagramessu.
Mörk heima hinna lifandi og hinna dauðu voru óljós þennan dag og [[Draugur|draugar]] og aðrar óvættir voru taldar sveima um og voru því bálkestir kveiktir til að vernda hina lifandi. Drúídarnir dulbjuggu sig til að þekkjast ekki og buðu óvættunum mat og drykk til að friðþægja þær.▼
 
▲Mörk heima hinna lifandi og hinna dauðu voru óljós þennanþetta dagkvöld og [[Draugur|draugar]], [[norn]]ir og aðrar óvættir voru taldar sveima um og voru því bálkestir kveiktir til að vernda hina lifandi. DrúídarnirFólk dulbjuggudulbjó sig til að þekkjast ekki og buðu óvættunum mat og drykk til að friðþægja þær.
Hrekkjavöku fylgdu ýmsar hefðir, leifar sumra þeirra lifa í hrekkjavöku nútímans þar sem fólk klæðist grímubúningum og sjá má drauga og aðrar óvættir í skreytingum. Börn ganga oft á milli húsa og biðja um nammi, og fái þau það ekki [[eggjakast|kasta þau oft eggjum]] í hús þeirra sem ekki gefa þeim.▼
 
== Hefðir ==
Aðrir fornir hátíðisdagar annarra trúarbragða voru innlimaðir í hrekkjavöku í kristnum sið.
[[File:Kobe Mosaic17s3072.jpg|upright|thumb|200px|left|Útskorin grasker með kertaljósi í.]]
Hefð myndaðist fyrir því að á Samhain/Hallowe’en væri brennandi kertum komið fyrir í útskornum [[Næpa|næpum]] og á [[Írland]]i og í [[Skotland]]i tíðkaðist að kveikja í bálköstum. Einnig fóru bæði unglingar og fullorðnir á milli húsa klæddir búningum og með grímur og gerðu öðrum gjarnan einhvern grikk í leiðinni.
 
Þegar Írar og Skotar fluttust búferlum til Ameríku á [[19. öld]] fluttist Hallowe’en hátíðin með þeim. Í [[Bandaríkin|Bandaríkjunum]] uxu aftur á móti [[grasker]] sem voru mun stærri en næpurnar og auðveldari að skera út. Þannig tóku graskerin við af næpunum sem tákn fyrir Halloween Bandaríkjamanna.
 
▲HrekkjavökuLeifar fylgdusumra ýmsargamalla hefðir,hefða leifarlifa sumra þeirra lifaennþá í hrekkjavöku nútímans þar sem fólk klæðist grímubúningum og sjá má drauga og aðrar óvættir í skreytingum. Börn ganga oft á milli húsa og biðja um nammi, og fái þau það ekki [[eggjakast|kasta þau oft eggjum]] í hús þeirra sem ekki gefa þeim eða hrekkja á annan hátt.
 
== Siðir frá Skotlandi ==
[[File:Danish Bonfire.jpg|thumb|right|Bálköstur kveiktur í tilefni Hrekkjarvöku.]]
Hvert keltneskt svæði hafði sína eigin siði, þeir voru þó að megninu til keimlíkir, einkum hvað varðar notkun elds.
 
=== Eldsraunin ===
Eldurinn minnir á bálkestina sem Drúídarnirkveiktir kveiktuvoru. Stöng var fest í loftið og neðan á henni voru [[epli]] og logandi [[kerti]] á sitthvorum endanum. Fólk reyndi síðan að bíta í eplið án þess að brenna sig. Á síðari tímum hefur kertið verið fjarlægt sökum hættunnar sem fylgir því og í stað eplis er oft að finna sætabrauð, eins og kleinuhring.
 
=== Vatnsraunin ===
Sagnir segja frá för Drúída til ''Eplalandsins''. Þessa er minnst í vatnsrauninni þar sem fólk keppist við að bíta í epli sem fljóta í vatni.
 
== Tengt efni ==
{{commonscat|Halloween}}▼
* [[Allraheilagramessa]]
* [[Öskudagur#Öskudagur á Íslandi|Öskudagur á Íslandi]]
 
== HeimildHeimildir ==
* {{Vísindavefurinn|5367|Hverjar eru hefðir og saga hrekkjavöku?}} (Skoðað 31.10.2013)
▲{{commonscat|Halloween}}
* [http://heritage.scotsman.com/traditions.cfm?id=2152582005 Scotsman.com:A harvest of Halloween traditions] ''(sóttskoðað 2. nóvember 2005)''
 
[[Flokkur:Dagatal]]
Sótt frá „https://is.wikipedia.org/wiki/Hrekkjavaka“