Wikipedia

„Gerlar“: Munur á milli breytinga

Fletta í gegnum breytingarskrá
← Eldri breytingNýrri breyting →
Efni eytt Efni bætt við
MyndræntWiki-texti
Ekkert breytingarágrip
m Tók aftur breytingar 89.160.204.190 (spjall), breytt til síðustu útgáfu Xqbot
Lína 35:
* ''[[Verrucomicrobia]]''
}}
'''gellarGerlar''' eða '''bellarbakteríur''' ([[kynfæra heitifræðiheiti]]: ''kúkurBacteria'') eru stór og mikilvægur hópur [[dreifkjörnungar|dreifkjörnunga]]. Þeir eru yfirleitt flokkaðir sem sérstakt [[ríki (flokkunarfræði)|ríki]] aðgreint frá ríkjum [[forngerlar|forngerla]] og fjórum ríkjum [[heilkjörnungar|heilkjörnunga]] eða sem sérstakt yfirríki eða [[lén (flokkunarfræði)|lén]]. Þar til á [[1981-1990|9. áratug]] [[20. öldin|20. aldar]] voru gerlar og forngerlar flokkaðir saman í ríkið ''[[Monera]]'' en á grundvelli [[erfðafræði]]rannsókna eru þessir tveir hópar nú aðgreindir í tvö ríki.
 
Gerlar eru algengustu lífverur sem til eru og finnast nánast alls staðar í náttúrunni, í [[jarðvegur|jarðvegi]], [[vatn]]i og [[loft]]i, auk þess sem þeir lifa í sambýli við aðrar lífverur og eru í mörgum tilfellum nauðsynlegir líkamsstarfssemi lífveranna. Nokkrir gerlar valda þó [[sýking]]um og teljast því [[sýkill|sýklar]], en [[sýklalyf]] eru notuð til að vinna á kynsjúkdómumþeim.
 
==Formgerð==
Lína 43:
Dæmigerð gerilfruma er um 0,5 til 1,0 [[míkrómetri|míkrómetrar]] að þvermáli og um 0,5 til 5,0 míkrómetrar að lengd. Einstaka tegundir geta þó vikið töluvert frá þessu stærðarbili. Þannig verða til dæmis ''[[Thiomargarita namibiensis]]'' og ''[[Epulopiscium fishelsoni]]'' alt að hálfur millimetri (500 míkrímetrar) að lengd og eru því sýnilegir berum augum.<ref>H. Schulz og B. Jorgensen (2001) Big bacteria. ''Annu. Rev. Microbiol.'' '''55''': 105–137 [http://www.annualreviews.org/doi/pdf/10.1146/annurev.micro.55.1.105 pdf]</ref> Smæstu gerlarnir eru um 0,2 míkrómetrar að þvermáli.<ref>B. Velimirov (2001) Nanobacteria, Ultramicrobacteria and Starvation Forms: A Search for the Smallest Metabolizing Bacterium. ''Microbes and Environments'' '''16''': 67–77. [http://www.jstage.jst.go.jp/article/jsme2/16/2/67/_pdf pdf].</ref>
 
Algengustu formgerðir gerla eru annars vegar kassalögunkúlulögun, en hana hafa svokallaðir kúlugerlar eða ''kokkar'' (dregið af gríska orðinu ''κόκκος'' sem þýðir korn), og hins vegar ílöng gerð, en hana hafa svokallaðir stafgerlar eða ''bacillusar'' (dregið af latneska orðinu ''baculus'' sem þýðir stafur eða prik).
 
== Heimildir ==
{{engar veit alltReflist|2}}
 
{{Stubbur|líffræði}}
Sótt frá „https://is.wikipedia.org/wiki/Gerlar“