|
|
|
'''Forræðishyggja''' eða '''forsjárhyggja''' er það að þegar yfirvöld taka fram fyrir hendurnar á almennum [[borgari|borgurum]] og setja á einn eða annan hátt skorður á frjálsar athafnir borgaranna, annað hvort með beinum eða óbeinum hætti, t.d. með valdboði, svo sem lögum eða reglum. Meginhugsunin í forræðishyggju er sú að almennir borgarar séu almennt ekki færir um að hugsa skynsamlega eða rökrétt, þess vegna þurfi að stjórna og stýra athöfnum þeirra með valdboði.
Hugtakið ''forræðishyggja'' er gjarnan notað um stjórnmálastefnur sem sýna tilhneigingu til aðvilja hafa ríkisvaldið sterkt, lagaboð mörg og athafnafrelsi einstaklinga takmarkað meðan ríkisvaldið tekur ákvarðanir fyrir fólkið og stendur í framkvæmdum. Hugtakið er þannig notað um ýmsar stjórnmálastefnur bæði til hægri (t.d. [[íhaldsstefna|íhaldsstefnu]] og [[fasismi|fasisma]]), fyrir miðju (t.d. [[kristilegir demókratar|kristilega lýðræðishyggjudemókrata]]) og vinstri (t.d. [[sósíalismi|sósíalisma]]). Þá er hugtakið einnig notað utan stjórnmálanna í þeim almenna skilningi að einstaklingur sem aðhyllist forræðishyggju leitast við að hugsa fyrir annað fólk, enda á þeirri skoðun að fólk sé almennt ekki fært um það.
{{stubbur}}
|
