„Astekar“: Munur á milli breytinga

Efni eytt Efni bætt við
Luckas-bot (spjall | framlög)
m r2.7.1) (robot Bæti við: az:Asteklər, yi:אזטעק
m smálagfæringar
Lína 1:
{{Hreingera}}
[[Mynd:Centeotl.jpg|thumb|right|180px|Codex Ríos]]
'''Astekar''' voru nokkrir [[indíánar|indíána]]þjóðflokkar í [[Mið-Ameríka|Mið-Ameríku]] sem bjuggu til stórveldi þar sem nú er [[Mexíkó]]. Þeir voru þekktir fyrir mannfórnir og grimmd auk hernaðarlegra yfirburða yfir nágrannaþjóðum sínum. Þeir töluðu tungumálið [[nahúatl]] og notuðu ótrúlega nákvæmt [[dagatal]] sem taldi 365 daga auk sérstaks trúarlegs dagatals sem taldi 260 daga. Ríki asteka var í raun bandalag þriggja [[borgríki|borgríkja]]: [[Tenochtitlán]], [[Texcoco]] og [[Tlacopan]]. Stærsta borgríkið og miðpunktur ríkisins, Tenochtitlán, var staðsett í [[Mexíkódalur|Mexíkódal]]. Þar stendur nú [[Mexíkóborg]].
 
== Saga ==
[[Mynd:Coat of arms of Mexico.svg|thumb|left|160px|Skjaldamerki Mexíkó vísar til þjóðsögunnar um uppruna asteka.]]
=== Goðsögulegur Uppruni Asteka ===
Astekar voru frá stað sem kallaðist ''[[Atzlan]]'' og því kallaðir astekar. Kaldhæðnislega sóru þeir þess eið að þeir skyldu hverfa af landi brott ef þeir yrðu aftur kallaðir astekar. Sjálfir kölluðu þeir sig ''"mexíka"'' og dregur Mexíkó nafn sitt fráaf þeim. Sagan seigirsegir að guð þeirra hafi sagt þeim að finna stað og byggja borg þar sem kaktus væriyxi vaxinnupp úraf steini og á kaktusnum sæti örn með slöngu í gogginum. Mexíkar héldu því af stað suður að leit að merkinu sem guð þeirra hafði sagt frá. Þeir fóru inn í land [[Toltekar|tolteka]] og tóku við kynni þeirra upp ýmsa siði frá þeim og fleiri guði. Land Toltekatolteka var að mestu leiti byggt en þeir tóku samt vel á móti mexíkum. enUpp uppúrúr farsælu sambandi þeirra slitnaði erþó þegar mexikarmexíkar fórnuðu konu einni er toltekar ætluðu að gifta leiðtoga mexíka. AfÍ þvíkjölfarið leiddiráku að Toltekar rákutoltekar þá til vatnsins Texcoco í mexíkódalMexíkódal. Er þeir höfðu þangað fariðÞar komu þeir svo auga á Merkiðmerkið sem guð þeirra hafði skipað þeim að finna og á Vatninuvatninu Reistureistu þeir borgina TenochtitlanTenochtitlán.
 
Astekar voru frá stað sem kallaðist ''[[Atzlan]]'' og því kallaðir astekar. Kaldhæðnislega sóru þeir þess eið að þeir skyldu hverfa af landi brott ef þeir yrðu aftur kallaðir astekar. Sjálfir kölluðu þeir sig ''"mexíka"'' og dregur Mexíkó nafn sitt frá þeim. Sagan seigir að guð þeirra hafi sagt þeim að finna stað og byggja borg þar sem kaktus væri vaxinn úr steini og á kaktusnum sæti örn með slöngu í gogginum. Mexíkar héldu því af stað suður að leit að merkinu sem guð þeirra hafði sagt frá. Þeir fóru inn í land [[Toltekar|tolteka]] og tóku við kynni þeirra upp ýmsa siði og fleiri guði. Land Tolteka var að mestu leiti byggt en tóku samt vel á móti mexíkum en uppúr farsælu sambandi þeirra slitnaði er mexikar fórnuðu konu einni er toltekar ætluðu að gifta leiðtoga mexíka. Af því leiddi að Toltekar ráku þá til vatnsins Texcoco í mexíkódal. Er þeir höfðu þangað farið komu þeir svo auga á Merkið sem guð þeirra hafði skipað þeim að finna og á Vatninu Reistu þeir borgina Tenochtitlan.
 
=== Ris Astekaveldis ===
Sannur uppruni asteka er ókunnur og staðsetning Atzlan er heldur ekki vitað í raunþekkt. Deilt er um hvort staðurinn hafi verið einhvers staðar í norðanverðum Bandaríkjunum eða frekar stutt frá Mexíkódal en flestir fræðingarfræðimenn telja að staðurinn hafi verið goðsögulegur. Almennt er talið að mexíkar hafi fyrst komið í mexíkódalinnMexíkódalinn í kringum árið [[1248]]
 
== Tengill ==