|
[[Mynd:Daneborg-greenland.svg|thumb|250 px|Gula merkið sýnir Daneborg sunnarlega á strönd þjóðgarðsins]]
'''Sirius-sveitin''' er 14 manna hersveit [[Danmörk|danska]] hersins sem hefur aðalaðsetur í Daneborg (77° 29′ 0″ N, 69° 20′ 0″ V) í [[Þjóðgarður Grænlands|Þjóðgarði Grænlands]]. Þessi hersveit gegnir sérkennilegu hlutverki og er um flest á annan hátt en aðrar hersveitir í heiminum.
==Hlutverk==
Hlutverk sveitarinnar er þríþætt:
* Að viðhalda dönskum yfirráðarétti yfir norður og norðaustur [[Grænland]]i
* Að vera þjóðgarðsverðir í stærsta þjóðgarði heims, Þjóðgarði Grænlands.
* Að hafa hernaðarlegt eftirlit, aðallega með hundasleðum, yfir strandsvæði norður og norðaustur Grænlands, um 160 000 km² að flatarmáli og 16000 km langri strandlengju.
==Sveitin==
Þátttakendur í Sirius-sveitinni eru herskyldir Danir á þrítugsaldri. Allir sem vilja innan þessa hóps geta sótt um að verða hluti af sveitinni þó fáir séu útvaldir. Þjónustan varir í rúmlega tvö ár, frá júlí til ágúst tveimur árum seinna. Á þessum tíma hafa hermennirnir engin frí heldur eru í þjónustu alla daga og eru um 8 mánuði á ári á ferðalagi. Samanlagt eru 14 manns í sveitinni samtímis, 12 með aðsetur í Daneborg og tveir í Mestersvig. Sveitin hefur um 110 [[sleðahundur|sleðahunda]] til að ferðast um svæðið.
Birgðaskip kemur í ágúst einu sinni ári. Yfir sumartímann eru fjölmargir vísindaleiðangrar á svæðinu en stærsta hluta ársins er ekkert samband við umheiminn nema fjarskiptasamband. Þó er oftast komið með jólagjafir og jólasælgæti í desember og er þá varpað niður í [[fallhlíf]].
Sveitin er hluti af sjóher Dana og er undir stjórn herstöðvarinnar í [[Kangilinnguit]] (eða Grønnedal).
==Forsaga==
Það eru tvær meginástæður fyrir því að Sirius-sveitin var stofnuð [[1950]]. Annars vegar voru deilur við [[Noregur|Norðmenn]] um yfirráðarétt á Grænlandi og hins vegar tilraunir [[Þýskaland|Þjóðverja]] í [[Seinni heimsstyrjöldin|seinni heimsstyrjöldinni]] að koma sér upp aðstöðu á norðaustur Grænlandi.
Allt frá því að ríkjasamband Danmerkur og Noregs rofnaði [[1814]] og fram til [[1933]] voru miklar deilur milli landanna um veiðirétt og yfirráðarétt yfir norður og norðaustur Grænlandi. Árið [[1932]] hertóku norskir hermenn hluta af Austur-Grænlandi sem þeir nefndu [[Land Eiríks rauða|Eirik Raudes Land]]. Milli [[12. júlí]] 1932 og [[5. apríl]] 1933 var það setið af [[Noregur|norskum]] hermönnum og embættismönnum. Var það [[Vidkun Quisling]], sem þá var norskur varnarmálaráðherra, sem hafði skipað fyrir um hersetuna. Undu Danir illa við og skutu málinu til [[Alþjóðadómstóllinn|Alþjóðadómstólsins]] í [[Haag]], sem úrskurðaði að þetta landsvæði tilheyrði Danmörku og voru þá norsku hermennirnir kallaðir heim. Í dómsniðurstöðum segir einnig að Danir verði, ef þeir vilji hafa yfirráðaréttinn áfram, að hafa meiri umsvif á svæðinu. Nokkrar veðurathugunarstöðvar voru settar á laggirnar á árunum næst á eftir.
Í ágúst [[1942]] (tveimur árum eftir hertöku Danmerkur) tókst Þjóðverjum í laumi að setja upp veðurathugunarstöð á norðaustur Grænlandi í svo kallaðri ''Operation Holzauge'' -áætlun. Bandamenn uppgötvuðu ekki stöðina fyrr en í mars [[1943]] þegar Dönsk hersveit rakst á hana. Þjóðverjum tókst að drepa foringja Dananna og handsama hina að einum undanskildum, sem tókst að komast einn síns liðs 600 km að mestu yfir jökul til næstu stöðva Bandamanna. Árás var gerð á þýsku stöðina í maí og hún lögð í rúst. Þegar fór að líða á [[kalda stríðið]] fóru dönsk og [[Bandaríkin|bandarísk]] yfirvöld að óttast að [[Sovétríkin|Sovétmenn]] mundu reyna að leika sama leik og setja upp leynistöðvar á norður eða norðaustur Grænlandi og leiddi það til stofnunar Sirius-sveitarinnar.
==Heimildir==
* Weiß, Gottfried: ''Das arktische Jahr'' ISBN 3-89228-535-7
* Encyclopedia of the Arctic, Routledge, 2004, ISBN 978-1-57958-436-8
==Ítarefni==
* [http://forsvaret.dk/GLK/Sirius/ Slædepatruljen SIRIUS]
* [http://www.srh.noaa.gov/ohx/educate/atc/ww3.htm Um veðurathugunarstöðvar og seinni heimstyrjöldina]
[[Flokkur:Danski herinn]]
[[Flokkur:Grænland]]
[[da:Sirius-patruljen]]
[[de:Sirius-Patrouille]]
[[en:Slædepatruljen Sirius]]
[[it:Pattuglia Sirius]]
[[no:Sirius (sledepatrulje)]]
[[sv:Siriuspatrullen]]
| 