„Sprengidagur“: Munur á milli breytinga
Efni eytt Efni bætt við
Ekkert breytingarágrip |
mEkkert breytingarágrip |
||
Lína 1:
'''Sprengidagur''' eða ''sprengikvöld'' er þriðjudagur í [[Föstuinngangur|föstuinngangi]] fyrir [[Langafasta|
Kjöt þótti í kaþólskum sið ekki við hæfi föstuinngangsdagana tvo fyrir
Í ferðabók Eggerts Ólafssonar og Bjarna Pálssonar frá árunum 1752-57 segir að „Kveld hvíta Týsdags heitir sprengikveld því þá fékk allt vinnufólk svo mikið að eta af hangikjöti sem framast gat í sig látið en ket var síðan ekki etið fyrr en á páskum.“ [[Hangikjöt]] var lengstum helsti veislukosturinn enda salt af skornum skammti. En frá síðasta hluta 19. aldar er vitað um ''[[saltkjöt og baunir]]'' á sprengidag og er sú hefð nú almenn.
==Heitið Hvíti týsdagur==
[[Jón Sigurðsson]] reyndi að koma heitinu ''hvíti týsdagur'' inn í málið í almanaki sínu, [[Íslandsalmanakið|Íslandsalmanakinu]], árið [[1853]] en það náði aldrei fótfestu meðal almennings. Það virðist ekki hafa komist nema á nokkur önnur prentuð almanök og ''Lagasafn handa alþýðu'' uns það var fellt niður árið [[1970]]. Sennilega hefur Jón talið hér vera gamalt og gleymt íslenskt heiti dagsins en eitt heiti hanns á Dönsku er ''hvitetirsdag'' og einnig er það til á Norsku sem ''kvitetysdag''. Orðsifjafræðingar telja þessa nafngift dregna af þeim sið að ''fasta við hvítan mat'' á þeim degi og borða þá aðalega hveitibollur í soðinni mjólk.
Ýmis önnur nöfn eru til í norrænum málum svo sem ''feitetysdag'' og ''smörtysdag'' sem dæmi. Á ensku hefur hann verið kallaður ''Pancake-Tuesday'' og kemur það heiti fyrir í verki Shakespeare. Öll þessi nöfn hafa með mat að gera sem er vegna þess að í kaþólskum sið var þetta síðasti dagurinn sem mátti borða nægju sína fyrir
== Tengt efni ==
|