Hamar og sigð (, rússneska: серп и мо́лот sjerp í molot) er verkalýðstákn sem tekið var upp á tíma Rússnesku byltingarinnar. Hamarinn átti að tákna verkamenn og sigðin bændur. Saman stóðu táknin fyrir bandalag þessara tveggja hópa um sósíalisma.

Rauður hamar og sigð eins og kom fram á fána Sovétríkjanna árin 1955–1991.

Eftir lok heimsstyrjaldarinnar fyrri (sem Rússar drógu sig úr árið 1917) og Rússnesku borgarastyrjaldarinnar var táknið tekið upp sem friðlegt tákn verkalýðsins um sósíalisma í Sovétríkjunum og víðar. Margar kommúnismahreyfingar víða um heim byrjuðu að nota hamarinn og sigðina. Táknið finnst enn í dag víða um Rússland og í öðrum fyrrum Sovétríkjum.

Birting þess er þó bönnuð í öðrum fyrrum kommúnistalöndum þar sem kommúnismi hefur líka verið bannaður. Sem dæmi má nefna Indónesíu þar sem bannað er að birta táknið enda það tákn um kommúnisma, sem var bannaður í kjölfar fjöldamorða á kommúnistum árin 1965–66. Allir sem fara með slík tákn eru handteknir. Á níunda áratugnum var fólk sem fór með táknið tekið af lífi af leyniskyttum án yfirheyrslu.

  Þessi grein er stubbur. Þú getur hjálpað til með því að bæta við greinina.