Geldæxlun
Geldæxlun er heitið á náttúrulegri, ókynjaðri fjölgun.
- Í grasafræði heitir það Apomixis,
- hjá dýrum heitir það partenogenesis.
Hjá plöntum
breytaVanalega gerist það með að þroskuð fræ án frjóvgunar. Afkvæmið verður því í raun klónn af móðurplöntunni, með sömu erfðaeiginleika fyrir utan (yfirleitt) smávægilegar stökkbreytingar.
Dæmi um plöntur sem fjölga sér með geldæxlun:
- Döggblöðkur - Alchemilla (t.d. Maríustakkur Alchemilla vulgaris)
- Silfurreynir (Sorbus x intermedia)
- Fífill - Taraxacum (t.d. Túnfífill Taraxacum vulgare)
- Undafífill - Hieracium
Hjá dýrum
breytaHjá dýrum er geldæxlun helst þekkt hjá skordýrum,[1] liðdýrum, fiskum[2] og krabbadýrum. Til dæmis eru flestar blaðlúsategundir með 6 til 7 ættliði sem myndast með geldæxlun. Einnig er vinsæl fiskibúrategund af krabba þannig.[3]
Tilvísun
breyta- ↑ Gautam, D.C.; Crema, R.; Pagliai, A.M.B. (1993): «Cytogenetic Mechanisms in Aphids» i: Bollettino Di Zoologia 60 (3), s. 233-244.
- ↑ Lampert, K.P. & Schartl, M. (2008): «The origin and evolution of a unisexual hybrid: Poecilia formosa» i: Philosophical Transactions of the Royal Society B-Biological Sciences 363 (1505), s. 2901-2909. doi:10.1098/rstb.2008.0040
- ↑ Strebel, Ketil (16. juli 2013): «Ny krepseart kan skape nye problemer», NRK