Fornyrðislag

Fornyrðislag er forn bragarháttur og einn Edduhátta, elstu bragarhátta íslensks kveðskapar. Líkt hinum Edduháttunum er fornyrðislag órímað og byggist á strangri stuðlasetningu. Annar edduháttur, málaháttur er nauðalíkur fornyrðislagi og virðist sem þeim tveim sé stundum blandað saman. Af fornyrðislagi þróaðist kviðuháttur, en hann er reglulegri en edduhættirnir (sjá t.d. Sonatorrek). Fornyrðislag var endurvakið á Íslandi á 18. og 19. öld fyrir áhrif rómantísku stefnunnar.

Hver braglína fornyrðislags hefur tvö ris en breytilegan fjölda áherslulausra atkvæða. Stuðlasetning tengir saman tvær og tvær línur en rím er ekkert. Línufjöldi var upphaflega breytilegur en varð síðan átta línur.

Dæmi úr Völuspá:

Hljóðs bið ég allar

helgar kindir

meiri og minni

mögu Heimdallar.

Viltu, að ég, Valföður,

vel fyr telja

forn spjöll fira,

þau er fremst um man.

Einkenni

1. þrjú atkvæði í stökum línum og 4 atkvæði í jöfnum línum (hið fæsta).
2. ekkert rím.
3. átta línur hver vísa.
4. fjórir stuðlar ýmist einn eða tveir á móti höfuðstaf.

Mjög erum tregt,

tungu að hræra

eða loftvægi

ljóðpundara;

era nú vænlegt

um Viðurs þýfi

né hógdrægt

úr hugar fylgsni.

Tenglar

• Kennsluefni um edduhætti Geymt 11 desember 2010 í Wayback Machine