Sameinuð malón- og metýlmalónþvagsýring

Sameinuð malón- og metýlmalónþvagsýring (e. „Combined malonic and methylmalonic aciduria, CMAMMA“), einnig kölluð sameinaður malón- og metýlmalónblóðsúr er arfgengur efnaskiptasjúkdómur (e. „metabolic disease“) sem einkennist af auknu magni malónsýru og metýlmalónsýru. Sumir vísindamenn hafa lagt fram þá tilgátu að CMAMMA gæti verið ein algengasta tegund metýlmalónískra blóðsúra og hugsanlega einn algengasti meðfæddi misbrestur efnaskipta. Sökum ótíðra greininga er sjúkdómurinn oft ekki uppgötvaður.

Einkenni og ummerki

Klínískar svipgerðir CMAMMA eru afar misleitar og eru allt frá einkennalausum, vægum til alvarlegra einkenna. Undirliggjandi lífeðlismeinafræði þess er ekki þekkt. Greint hefur verið frá eftirfarandi einkennum:

• efnaskiptablóðsýring
• dá
• blóðsykursfall
• flog
• meltingarfærasjúkdómar
• seinkun á þroska
• taltöf
• misbrestur á að dafna
• geðsjúkdómar
• minnisvandamál
• vitræn hnignun
• heilakvilli
• hjartavöðvakvilli
• útlitsfælniseinkenni

Þegar fyrstu einkennin koma fram í æsku eru þau líklegri til að vera millistig efnaskiptasjúkdóma, en hjá fullorðnum eru þau venjulega taugafræðileg einkenni.

Orsök

Hægt er að skipta CMAMMA eftir orsökum í tvo aðskilda arfgenga kvilla: annar er skortur á hvatberaensíminu acyl-CoA í tengiensímaætt 3, kóðað af ACSF3 geninu (OMIM#614265); hinn kvillinn er skortur á malónýl-CoA dekarboxýlasa sem er kóðað af MLYCD geninu (OMIM#248360).

Greining

Sökum fjölbreyttra klínískra einkenna og þeirri staðreynd að sjúkdómurinn kemst oft í gegnum nýburaskimanir ógreindur er talið að CMAMMA sé vanviðurkennt einkenni.

Nýburaskimanir

Þar sem CMAMMA af völdum ACSF3 leiðir ekki til uppsöfnunar metýlmalónýl-CoA, malónýl-CoA eða própíónýl-CoA, né heldur sjást frávik í acýlkarnitínsniði, er CMAMMA ekki greint með hefðbundnum blóðskimunum nýbura.

Sérstakt tilfelli er Quebec-hérað sem, auk blóðprufunnar, skimar einnig þvag á 21. degi eftir fæðingu með Nýburablóð- og þvagskimunaráætlun Quebec. Þetta gerir Quebec hérað áhugavert til CMAMMA rannsókna, þar sem þar er eini sjúklingahópurinn í heiminum án valbjögunar (e. „selection bias“).

Hlutfall malónsýru og metýlmalónsýru

Með því að reikna út hlutfall malónsýru/metýlmalónsýru í blóðvökva er hægt að greina CMAMMA með skýrum hætti frá hefðbundnum metýlmalónískum blóðsúr. Þetta á bæði við um þá sem sýna svörun við B₁₂ vítamíni og þá sem ekki svara meðferð með metýlmalóníska blóðsúra. Ekki hentar að nota malónsýrugildi og metýlmalónsýrugildi úr þvagi til að reikna út þetta hlutfall.

Í tilfellum CMAMMA vegna ACSF3 er stig metýlmalónsýru hærra en stig malónsýru. Aftur á móti á hið gagnstæða við um CMAMMA vegna skorts á malónýl-CoA dekarboxýlasa.

Erfðafræðileg próf

Hægt er að greina CMAMMA með greiningu á ACSF3 og MLYCD genunum. Framlengd skimun á smitberum meðan á frjósemismeðferð stendur getur einnig borið kennsl á stökkbreytingar í ACSF3 geninu.