Ammoníti

(Endurbeint frá Ammonshorn)

Ammonítar (fræðiheiti: Ammonoidea) eða ammonshorn eru nú útdauður undirflokkur sælindýra af flokki kolkrabba. Þeir hafa klefaskipta ytri skel sem oft er kuðungslaga. Ammónítar eru mikilvægir einkennissteingervingar og er oft hægt að tengja jarðvegslög sem þeir finnast í við ákveðin jarðsögutímabil. Þeir dóu út á mörkum krítar- og tertíertímabila fyrir 65 milljón árum. Ólíklegt er að ammónítar finnist við Ísland vegna þess að elstu jarðlög eru aðeins 15-16 milljóna ára gömul en setklumpar með ammónítum gætu borist út í sundið milli Grænlands og Íslands. Fræðiheitið þýðir ammonshorn og er það vegna þess að steingervingarnir líkjast hrútshornum en egypski guðinn Ammon var vanalega sýndur með hrútshorn.

Mismunandi ammonítar. Mynd úr bók Ernst Haeckel frá 1904 Kunstformen der Natur.
Forn ammonítasteingervingur á sýningu í safni í New York. Steingervingurinn er 2,5 fet í þvermál.
Jeletzkytes, ammoníti frá krítartímabilinu frá USA.
Asteroceras, ammoníti frá júratímabilinu frá Englandi.

Tenglar

breyta
  • „Finnast steingerðir ammonítar hér við land?“. Vísindavefurinn.
  • Descriptions and pictures of ammonite fossils
  • goniat.org, a palaezoic ammonoid database
  • paleozoic.org: gallery of ammonite photographs Geymt 4 apríl 2006 í Wayback Machine
  • photos of ammonites at Lyme Regis, UK Geymt 6 mars 2017 í Wayback Machine
  • TaxonConcept's data on cretaceous ammonites
  • The ammonites of Peacehaven - photos of giant cretaceous ammonites in Southern England
  • tonmo.com: The octopus news magazine online, Cephalopod fossil articles.

Heimild

breyta
  • Leifur A. Símonarson. „Finnast steingerðir ammonítar hér við land?“. Vísindavefurinn 8.11.2001. http://visindavefur.is/?id=1941. (Skoðað 8.11.2011).