Wikipedia

„Fornyrðislag“: Munur á milli breytinga

Fletta í gegnum breytingarskrá
← Eldri breytingNýrri breyting →
Efni eytt Efni bætt við
MyndræntWiki-texti
Ekkert breytingarágrip
Almar D (spjall | framlög)
771 breyting
Ekkert breytingarágrip
Lína 1:
'''Fornyrðislag''' er forn [[bragarháttur]] og einn [[Edduhættir|Edduhátta]], elstu bragarhátta íslensks kveðskapar.<ref>http://old.ma.is/kenn/sigridur/303/Edduhaettiri.htm</ref> Líkt hinum Edduháttunum er fornyrðislag órímað og byggist á strangri [[stuðlasetning]]u. Annar edduháttur, [[málaháttur]] er nauðalíkur fornyrðislagi og virðist sem þeim tveim sé stundum blandað saman. Af fornyrðislagi þróaðist [[kviðuháttur]], en hann er reglulegri en edduhættirnir (sjá t.d. [[Sonatorrek]]). Fornyrðislag var endurvakið á [[Ísland]]i á [[18. öld|18.]] og [[19. öld]] fyrir áhrif rómantísku stefnunnar.
{{hreingera}}
'''Fornyrðislag''' er fornnorrænn [[bragarháttur]], runninn frá forngermönskum brag og finnst á [[rúnaristur|rúnaristum]] á Niðurlöndum allt frá [[9. öld]].
 
Hver braglína fornyrðislags hefur tvö ris en breytilegan fjölda áherslulausra [[atkvæði|atkvæða]]. [[Stuðlar|Stuðlasetning]] tengir saman tvær og tvær línur en [[rím]] er ekkert. Línufjöldi var upphaflega breytilegur en varð síðan átta línur.
 
FornyrðislagDæmi er bragarhátturúr [[Völuspá]]r:
 
:Hljóðs bið ég allar
Lína 15 ⟶ 14:
:forn spjöll fira,
:þau er fremst um man.
 
Fornyrðislag er líka bragarháttur frásagnarkvæða [[eddukvæði|eddukvæða]], auk vísanna og kvæða í fornaldarsögum. Fornyrðislag var endurvakið á [[Ísland]]i á [[18. öld|18.]] og [[19. öld]] fyrir áhrif rómantísku stefnunnar. Af fornyrðislagi þróaðist ýmis afbrigði, s.s. [[kviðuháttur]] sem hefur þrjú atkvæði í ójöfnu línunum en fjögur í þeim jöfnu (t.d. [[Sonatorrek]] [[Egill Skallagrímsson|Egils Skallagrímssonar]]).
 
==Einkenni==
# þrjú atkvæði í stökum línum og 4 atkvæði í jöfnum línum (hið fæsta).
# ekkert rím.
# átta línur hver vísa.
# fjórir stuðlar ýmist ein eða tveir á móti höfuðstaf.
Lína 33 ⟶ 30:
:úr hugar fylgsni.
 
== Tenglar ==
[[Málaháttur]] sem hefur ekki færri en fimm atkvæði í línu (t.d. [[Atlamál]]):
[[http://old.ma.is/kenn/sigridur/303/Edduhaettiri.htm|Kennsluefni um edduhætti]]
 
== Heimildir ==
:Frétt hefir öld óvu,
{{reflist}}
:þá er endr of gerðu
:seggir samkundu
:sú var nýt fæstum,
:æxtu einmæli,
:yggr var þeim síðan
:ok it sama sonum Gjúka
:er voru sannráðnir.
 
Og [[runhenda]] sem er með enda[[rím]] aabb eða aaaa (t.d. [[Höfuðlausn]] Egils Skallagrímssonar):
:Vestr fór eg of ver,
:en eg Viðris ber
:munstrandar mar,
:svo er mitt of far;
:dró eg eik á flot
:við ísa brot,
:hlóð eg mærðar hlut
:míns knarrar skut.
 
[[Flokkur:Bragarhættir]]
Sótt frá „https://is.wikipedia.org/wiki/Fornyrðislag“