„Vopnafjörður“: Munur á milli breytinga
Efni eytt Efni bætt við
m robot Breyti: de:Vopnafjörður |
Ekkert breytingarágrip |
||
Lína 1:
[[Mynd:Vopnafjardarhreppur map.png|thumb|right]]
{{hnit dm|65|45.45|N|14|49.78|W}}
'''Vopnafjörður''' er allbreiður [[flói]] á norðausturströnd Íslands, næst fyrir norðan [[Héraðsflói|Héraðsflóa]]
Landslag í Vopnafirði mótaðist á síðustu [[ísöld]]. Þá þakti jökull alla sveitina og fjörðinn og svarf fjöllin og klettana umhverfis hann. Norðan Vopnafjarðar eru ávalar heiðar þar sem nokkur há fjöll standa þó upp úr en sunnan fjarðarins eru Krossavíkurfjöll, yfir þúsund metra há. Inn af firðinum eru þrír dalir, [[Hofsárdalur]] syðst, þá [[Vesturárdalur (Vopnafirði)|Vesturárdalur]] og [[Selárdalur (Vopnafirði)|Selárdalur]] nyrst. Dalirnir voru allir fjölbyggðir áður en í Selárdal er nú aðeins einn bær í byggð. Um þá renna [[Hofsá (Vopnafirði)|Hofsá]], [[Vesturdalsá]] og [[Selá (Vopnafirði)|Selá]], sem allar eru þekktar [[laxveiðiá]]r. Heitar uppsprettur eru í Selárdal og þar er [[sundlaug]]. Fjörðurinn er þekktur fyrir veðursæld.
[[Mynd:VopnafjordurChurch.JPG|thumb|left|Vopnafjarðarkirkja.]]
Upp af dölunum eru víðlendar [[heiði|heiðar]] og um miðja nítjándu öld, þegar mikill skortur var á jarðnæði, risu þar víða [[nýbýli]]. Bæirnir risu á árunum 1841-1862. Misjafnt var hvað þeir voru lengi byggðir en síðasti bærinn fór í eyði [[1946]]. Lífsbaráttan á heiðunum var hörð og eru heiðarnar sögusvið skáldsögu [[Halldór Laxness|Halldórs Laxness]], ''[[Sjálfstætt fólk]]''.
Á Vopnafirði hefur verið verslunarstaður frá gamalli tíð. Í sveitinni er stundaður hefðbundinn [[landbúnaður]] en í kaupstaðnum er einnig stunduð [[útgerð]], [[fiskvinnsla]], [[verslun]] og ýmis þjónusta. Nú búa tæplega 700 manns í sveitarfélaginu [[Vopnafjarðarhreppur|Vopnafjarðarhreppi]], þar af um 550 í þorpinu.
Á [[Bustarfell|Bustarfelli]] í Vopnafirði er reisulegur [[torfbær]] sem hefur verið haldið mjög vel við og þar er [[minjasafn]]. [[Vopnafjarðarkirkja|Kirkja]] er í Vopnafjarðarþorpi og útkirkja á [[Hof (Vopnafirði)|Hofi]] í Vopnafirði.
Ysti hluti Kolbeinstanga nefnist Tangasporður. Þar er engin byggð en landslag mjög sérstakt, óvenjulegar klettamyndanir og ljósar sandfjörur. Á Tangasporði eru þrjú fell, Fagrafjall, Miðfell og Taflan.
== Saga ==
Við [[landnám]] eru taldir þrír landnámsmenn í Vopnafirði: [[Eyvindur vopni]] og [[Hróaldur
Vopnfirðinga saga segir um Þorkel Geitisson að hann hafi verið hreystimenni og fylginn sér en Hofverjar hafi ekki verið spakir að viti þó flest hafi vel til tekist. Forræði Hofverja
Eftir það eru heimildir stopular og stór hluti sögunar óþekktur. Þó er vitað að kaupmenn sigldu á Vopnafjörð frá fornu fari og á [[Einokunarverslunin|einokunartímanum]] var þar ein af þremur verslunarhöfnum fjórðungsins. Dönsku kaupmennirnir [[Ørum & Wulff]] ráku umfangsmikla verslun og aðra starfsemi á Vopnafirði á 19. öld. [[Kaupfélag Vopnfirðinga]] var stofnað árið [[1918]] og var einn helsti vinnuveitandi sveitarfélagsins allt þar til það varð gjaldþrota árið [[2004]].
Vopnafjörður var helsta brottfararhöfn [[Vesturfarar|Vesturfara]], ekki aðeins á Austurlandi, heldur á öllu landinu á síðustu áratugum 19. aldar og í upphafi þeirrar tuttugustu. Mjög margir [[Vestur-Íslendingur|Vestur-Íslendingar]] eiga ættir að rekja til Vopnafjarðar. Þar er nú ''Vesturfaramiðstöð Austurlands''.
== Tengt efni ==
Lína 18 ⟶ 33:
* [http://www.vopnafjarhreppur.is Heimasíða Vopnafjarðarhrepps]
* [http://www.vopnafjordur.is Vopnafjordur.is]
[[Flokkur:Austurland]]
[[Flokkur:Firðir á Íslandi]]
[[Flokkur:Íslensk sjávarþorp]]
[[Flokkur:Vopnafjarðarhreppur]]
|