„Valdimar atterdag“: Munur á milli breytinga
Efni eytt Efni bætt við
m robot Bæti við: af:Waldemar IV van Denemarke |
Ekkert breytingarágrip |
||
Lína 25:
* '''[[Margrét Valdimarsdóttir mikla|Margrét]]'''
}}
'''Valdimar atterdag''' eða '''Valdimar 4.''' (um [[1320]] – [[24. október]] [[1375]]) var
Ákveðið var að ríki Valdimars skyldi ná yfir nyrsta hluta [[Jótland]]s og suðurmörk þess vera um [[Limafjörður|Limafjörð]]. Afganginn af Jótlandi fékk hann með því að greiða 35 þúsund [[Ríkismark|mörk]] [[silfur]]s og samþykkt var að greifarnir gæfu síðar upp [[Kalø]], [[Horsens]], [[Kolding]] og [[Ribe]]. Stórar landareignir fékk hann síðan þegar hann giftist Helvig dóttur [[Eiríkur 2. af Slésvík|Eiríks 2.]] hertoga af [[Slésvík]].
[[1346]] seldi Valdimar [[Eistland]], sem hafði verið danskt frá [[1219]], til [[Þýsku riddararnir|Þýsku riddaranna]] fyrir tíu þúsund mörk. Með lánum, harðri [[skattur|skattheimtu]] og pólitík náði hann að leysa út [[Sjáland]]. [[1357]] tókst Valdimar að vinna úrslitasigur á þýsku greifunum við [[Broberg]] á [[Fjón]]i og [[1360]] lagði hann [[Skánn|Skán]] undir sig. [[Skánarmarkaðurinn]] með [[síld]] gaf honum miklar tekjur.▼
▲Árið [[1346]] seldi Valdimar [[Eistland]], sem hafði verið danskt frá [[1219]], til [[Þýsku riddararnir|Þýsku riddaranna]] fyrir tíu þúsund mörk. Með lánum, harðri [[skattur|skattheimtu]] og pólitík náði hann að leysa út [[Sjáland]]. [[1357]] tókst Valdimar að vinna úrslitasigur á þýsku greifunum við [[Broberg]] á [[Fjón]]i og [[1360]] lagði hann [[Skánn|Skán]] undir sig. [[Skánarmarkaðurinn]] með [[síld]] gaf honum miklar tekjur. Hann réði aðeins fjórðungi af Jótlandi þegar hann settist á konungsstól en tuttugu árum seinna hafði hann náð því öllu og eyjunum og Skáni að auki á sitt vald. [[Svarti dauði]] gekk um Danmörku á þessu tímabili en manndauðinn í Danmörku mun þó ekki hafa verið jafnmikill og í [[Noregur|Noregi]].
[[1361]] lagði Valdimar [[Gotland]] undir sig eftir blóðugar orrustur, en lenti þá gegn [[Hansasambandið|Hansasambandinu]] og fékk sendar 77 stríðsyfirlýsingar frá Hansaborgunum. Hansasambandið reyndist Valdimar ofjarl og hann beið nokkra ósigra og missti í þeim eina eftirlifandi son sinn Kristófer. [[1368]] neyddist hann síðan til að flýja frá Danmörku og eyða ári í útlegð við hirð [[keisari hins Heilaga rómverska ríkis|keisarans]]. [[24. maí]] [[1370]] þurftu Danir að undirrita friðarsamkomulag í [[Stralsund]] og meðal annars láta Hansasambandinu eftir Skánarmarkaðinn í fimmtán ár og réttinn til að velja eftirmann Valdimars.▼
▲Árið [[1361]] lagði Valdimar [[Gotland]] undir sig eftir blóðugar orrustur, en lenti þá gegn [[Hansasambandið|Hansasambandinu]] og fékk sendar 77 stríðsyfirlýsingar frá Hansaborgunum. Hansasambandið reyndist Valdimar ofjarl og hann beið nokkra ósigra og missti í þeim eina eftirlifandi son sinn, Kristófer. [[1368]] neyddist hann síðan til að flýja frá Danmörku og eyða ári í útlegð við hirð
Árið [[1371]] sneri svo Valdimar aftur til Danmerkur. Hann dó haustið 1375 og hlaut hinstu hvílu í klausturkirkjunni í [[Sórey]].
Kona Valdimars (g. 1340) var Helveg, dóttir Eiríks hertoga af Slésvík og systir [[Valdimar 3.|Valdimars 3.]], sem var Danakonungur 1326-1330 og síðar hertogi af Slésvík. Þau áttu sex börn, þrjú dóu í bernsku, sonurinn Kristófer féll í bardaga við Hansakaupmenn tæplega tvítugur, Ingeborg, sem giftist Hinrik af [[Mecklenburg]] og var amma [[Eiríkur af Pommern|Eiríks af Pommern]] en dó 23 ára, og [[Margrét Valdimarsdóttir mikla|Margrét]], sem var yngst og eina barnið sem lifði föður sinn.
==Eftirmæli==
Viðurnefni Valdimars er úr [[lágþýska|lágþýsku]], „Ter Tage“, og merkir „þvílíkir dagar“. Í Danmörku fékk hann viðurnefnið „hinn illi“ vegna skattheimtunnar, en hans er fyrst og fremst minnst sem konungsins sem sameinaði Danmörku í eitt ríki.
== Heimildir ==
* {{wpheimild | tungumál = Da | titill = Valdemar Atterdag | mánuðurskoðað = 16. mars | árskoðað = 2010}}
{{Töflubyrjun}}
{{Erfðatafla
|titill = [[Þjóðhöfðingjar Danmerkur|Konungur Danmerkur]]
|frá = 1340
|til = 1375
|fyrir = [[
|eftir = [[Ólafur
}}
{{Töfluendir}}
[[Flokkur:Danakonungar]]
{{fd|1320|1375}}
[[af:Waldemar IV van Denemarke]]
| |||