„Mont Pèlerin Society“: Munur á milli breytinga

Efni eytt Efni bætt við
Ekkert breytingarágrip
Setti inn millifyrirsagnir og lista um forseta
Lína 1:
'''Mont Pèlerin Society''', eða Mont Pèlerin samtökin á íslensku, eru alþjóðlegt málfundafélag frjálslyndra fræðimanna, sem hittist annaðhvort ár og stundum oftar. Margir telja, að þau hafi haft mikil áhrif á það, að víða hefur verið snúið aftur til þeirrar frjálshyggju, sem hafði mikil áhrif á 18. og 19. öld.
 
[[Mynd:Hayek_and_Popper.jpg|thumb|right|300px|Hayek og Popper, tveir stofnendur Mont Pèlerin Society]]
 
==Stofnun==
Þau voru stofnuð í apríl [[1947]] í [[Sviss]], þegar 47 menntamenn komu þar saman, en austurrísk-breski hagfræðingurinn [[Friedrich A. von Hayek]] hafði boðið þeim þangað. Á meðal fundarmanna voru [[Frank H. Knight]], sem var áhrifamestur [[Chicago-hagfræðingarnir|Chicago-hagfræðinganna]] svonefndu á öndverðri öldinni, [[Ludwig von Mises]], einn aðalleiðtogi [[Austurrísku hagfræðingarnir|austurrísku hagfræðinganna]] svonefndu, heimspekingarnir [[Karl Popper|Karl R. Popper]], [[Michael Polanyi]] og [[Bertrand de Jouvenel]], hagfræðingarnir [[Luigi Einaudi]], forseti Ítalíu, [[Jacques Rueff]], einn aðalráðgjafi [[Charles de Gaulle|de Gaulles]], hershöfðingja og síðar forseta Frakklands, [[Wilhelm Röpke]], sem var áhrifamikill í Vestur-Þýskalandi eftir stríð, og hagfræðingarnir [[Friedrich von Hayek|von Hayek]], [[Maurice Allais]], [[Milton Friedman]] og [[George J. Stigler]], sem allir áttu eftir að hljóta Nóbelsverðlaun í [[hagfræði]]. Stofnendur samtakanna samþykktu í fundarlok ávarp, þar sem lýst var áhyggjum af vaxandi ríkisvaldi og minnkandi einstaklingsfrelsi á Vesturlöndum. Ýmsir frjálslyndir menntamenn vildu þó ekki ganga í samtökin, þar sem þeir töldu Hayek og félaga hans halda of fast í hina klassísku frjálshyggju 18. og 19. aldar, sem væri orðin úrelt. Þeirra á meðal voru sænski stjórnmálaheimspekingurinn [[Herbert Tingsten]], þótt hann sæti stofnfundinn, landi hans, hagfræðingurinn [[Bertil Ohlin]] og franski félagsfræðingurinn [[Raymond Aron]], þótt hann héldi að vísu seinna erindi á einum fundi samtakanna.
 
==Kunnir félagar==
Á meðal félaga í samtökunum hafa verið [[Ludwig Erhard]], kanslari Þýska sambandslýðveldisins, [[Otto von Habsburg]], sonur síðasta austurríska keisarans, [[Arthur Burns]], aðalseðlabankastjóri [[Bandaríkin|Bandaríkjanna]], [[William E. Simon]] og [[George Shultz]], sem báðir hafa verið fjármálaráðherrar [[Bandaríkin|Bandaríkjanna]] (og Shultz einnig utanríkisráðherra), [[Vaclav Klaus]], forseti Tékkneska lýðveldisins, [[Antonio Martino]], varnarmálaráðherra [[Ítalía|Ítalíu]], og Nóbelsverðlaunahafarnir [[Gary Becker]], [[James M. Buchanan]], [[Ronald Coase]] og [[Vernon Smith]]. Einn íslenskur félagi er í samtökunum, [[Hannes Hólmsteinn Gissurarson]], prófessor, og sat hann í stjórn þeirra 1998-2004.
 
==Stefna og áhrif==
Mont Pèlerin samtökin hafa enga yfirlýsta stefnu, þótt óhætt sé að telja flesta eða alla félaga í þeim eindregna stuðningsmenn frjálshyggju. Margir telja, að samtökin hafi átt drjúgan þátt í því, að [[frjálshyggja]], sem beið mikinn hnekki í heimsstyrjöldunum tveimur og heimskreppunni, efldist mjög á síðasta fjórðungi 20. aldar, þótt eflaust hafi hrun sósíalistaríkjanna í Austur-Evrópu einnig haft þar sitt að segja. Flestir félagarnir eru háskólaprófessorar, aðallega í hagfræði, en sumir eru kaupsýslumenn og rithöfundar. Forsvarsmenn ýmissa áhrifamikilla rannsóknastofnana eru félagar í samtökunum, til dæmis [[Institute of Economic Affairs]] í Lundúnum, [[Heritage Foundation]], [[American Enterprise Institute]] og [[Cato Institute]] í Washington, DC, og [[Hoover Institution]] í Stanford-háskóla.
 
==Forsetar Mont Pèlerin Sociey==
[[Mynd:HHGandBJensenandVKlaus.jpg|thumb|left|360px|Frá fundi Mont Pèlerin Society í Reykjavík í ágúst 2005: Hannes H. Gissurarson, Bent Jensen og Vaclav Klaus]]
Fyrsti forseti Mont Pèlerin Society var [[Friedrich A. von Hayek]], en forseti samtakanna frá [[2004]] er [[Victoria Curzon-Price]], prófessor í hagfræði í Genfarháskóla. Fyrri forsetar voru:
 
1947-1961 [[Friedrich A. von Hayek]] (Bretlandi)
Fyrsti forseti Mont Pèlerin Society var [[Friedrich A. von Hayek]], en forseti samtakanna frá [[2004]] er [[Victoria Curzon-Price]], prófessor í hagfræði í Genfarháskóla. Samtökin héldu fund á Íslandi í ágúst [[2005]] um "Frelsi og eignarrétt á nýrri öld" (Liberty and Property in the 21st Century). Á meðal umræðuefna voru einkaeignarréttur á útvarpsrásum, fiskistofnum og erfðavísum, hvort lítil ríki væru hagkvæmari einingar en stór og hvers vegna flestir menntamenn aðhyllast [[Sósíalismi|sósíalisma]]. Á meðal erlendra fyrirlesara voru [[Vaclav Klaus]], forseti Tékkneska lýðveldisins, [[Andrei Illarionov]], þá aðalefnahagsráðgjafi [[Vladimir Putin|Pútíns]] Rússlandsforseta, [[Harold Demsetz]], einn helsti eignarréttarhagfræðingur heims, og [[Arnold Harberger]], sem er einna kunnastur [[Chicago-hagfræðingarnir|Chicago-hagfræðinganna]] svonefndu. Íslenskir fyrirlesarar voru [[Davíð Oddsson]], þá utanríkisráðherra, [[Ragnar Árnason prófessor]], [[Þráinn Eggertsson]] prófessor, [[Birgir Þór Runólfsson]] dósent, [[Hannes Hólmsteinn Gissurarson]] prófessor og dr. [[Kári Stefánsson]] forstjóri.
1961-1962 [[Wilhelm Röpke]] (Sviss)
1962-1964 [[John Jewkes]] (Bretlandi)
1964-1967 [[Friedrich Lutz]] (Þýskalandi)
1967-1968 [[Bruno Leoni]] (Ítalíu)
1968-1970 [[Günter Schmölders]] (Þýskalandi)
1970-1972 [[Milton Friedman]] (Bandaríkjunum)
1972-1974 [[Arthur Shenfield]] (Bretlandi)
1974-1976 [[Gaston Leduc]] (Frakklandi)
1976-1978 [[George J. Stigler]] Bandaríkjunum
1978-1980 [[Manuel Ayau]] (Guatemala)
1980-1982 [[Chiaki Nishiyama]] (Japan)
1982-1984 [[Lord Harris of High Cross]] (Bretlandi)
1984-1986 [[James M. Buchanan]] (Bandaríkin)
1986-1988 Herbert Giersch (Þýskalandi)
1988-1990 [[Antonio Martino]] (Ítalíu)
1990-1992 [[Gary Becker]] (Bandaríkjunum)
1992-1994 [[Max Hartwell]] (Bretlandi)
1994-1996 [[Pascal Salin]] (Frakklandi)
1996-1998 [[Edwin J. Feulner]] (Bandaríkin)
1998-2000 Ramon P. Diaz (Uruguay)
2000-2002 [[Christian Watrin]] (Þýskalandi)
2002-2005 [[Leonard P. Liggio]] (Bandaríkin)
 
[[Mynd:HHGandBJensenandVKlaus.jpg|thumb|left|360px|Frá fundi Mont Pèlerin Society í Reykjavík í ágúst 2005: Hannes H. Gissurarson, Bent Jensen og Vaclav Klaus]]
==Mont Pèlerin Society á Íslandi==
Fyrsti forseti Mont Pèlerin Society var [[Friedrich A. von Hayek]], en forseti samtakanna frá [[2004]] er [[Victoria Curzon-Price]], prófessor í hagfræði í Genfarháskóla. Samtökinsamtökin héldu fund á Íslandi í ágúst [[2005]] um "Frelsi og eignarrétt á nýrri öld" (Liberty and Property in the 21st Century). Á meðal umræðuefna voru einkaeignarréttur á útvarpsrásum, fiskistofnum og erfðavísum, hvort lítil ríki væru hagkvæmari einingar en stór og hvers vegna flestir menntamenn aðhyllast [[Sósíalismi|sósíalisma]]. Á meðal erlendra fyrirlesara voru [[Vaclav Klaus]], forseti Tékkneska lýðveldisins, [[Andrei Illarionov]], þá aðalefnahagsráðgjafi [[Vladimir Putin|Pútíns]] Rússlandsforseta, [[Harold Demsetz]], einn helsti eignarréttarhagfræðingur heims, og [[Arnold Harberger]], sem er einna kunnastur [[Chicago-hagfræðingarnir|Chicago-hagfræðinganna]] svonefndu. Íslenskir fyrirlesarar voru [[Davíð Oddsson]], þá utanríkisráðherra, [[Ragnar Árnason prófessor]], [[Þráinn Eggertsson]] prófessor, [[Birgir Þór Runólfsson]] dósent, [[Hannes Hólmsteinn Gissurarson]] prófessor og dr. [[Kári Stefánsson]] forstjóri.
 
==Tenglar==