„Íslenski hesturinn“: Munur á milli breytinga

'''Íslenski hesturinn''' er [[hestur|hestakyn]] sem er talið vera komið af [[norski lynghesturinn|norska lynghestinum]] og mongólska [[Przewalski hesturinn|przewalski hestinum]]. [[Víkingur|Víkingar]] fluttu með sér meðan annars með skandinavíska hesta þegar þeir settust að á Íslandi fyrir meira en 1000 árum síðan. Íslenski hesturinn er ekki hár í loftinu miðað við mörg önnur hestakyn en aftur á móti er hann óvenju sterkbyggður, heilsuhraustur, þrautseigur og veðurþolinn. Íslenski hesturinn státar af [[jafnaðargeð|jafnaðargeði]]i og vingjarnlegu eðlisfari og fyrir það hefur hann aflaði sér mikillar aðdáunar. Einnig er hann sterkari á taugum heldur en mörg stærri hestakyn. Algengast er að íslenski hesturinn verði 25 til 27 vetra gamall en hann getur orðið yfir 30 vetra. Hestar eru [[félagsvera|félagsverur]] og vilja vera í húsi eða á [[beitiland|beit]] með öðrum hestum. Íslenskir hestar gera ekki miklar kröfur til [[fóður|fóðurs]]s eða húsaskjóls. Innflutningur hesta til landsins er bannaður og hefur íslenski hesturinn því verið einangraður í nokkuð langan tíma og þróast óháð þróunum í öðrum [[heimsálfa|heimsálfum]].

Talið er að íslenski hesturinn hafi komið hingað til lands á [[landnám|landnámstímanum]] og hefur hann aðlagast náttúru og [[veðurfar|veðurfari]]i á [[Ísland|Íslandi]]i mjög vel. [[landnámsmaður|Landnámsmenn]] komu með [[búfjárrækt|búfénað]] með sér frá [[Evrópa|Evrópu]] þar á meðal var úrval [[gæðingur|gæðinga]].

Hrossin sem landnámsmenn komu með sér voru af ýmsum uppruna þó aðallega germönskum. Heimildum ber ekki saman um hver uppruni íslenska hestsins er en talið er að hann sé komin af norksa lynghestinum og mongólska prezewalski hestinum. Einnig kemur fram í heimildum að íslenski hesturinn sé skyldur „equus caballus scandinavicus“ hrossakyni sem var upp í [[Norður-Evrópa|Norður-Evrópu]] á meðan aðrir telja hann náskyldan breska [[smáhestur|smáhestinum]] Exmoor. Þrátt fyrir að íslenski hesturinn hafi verið að blönduðu kyni til að byrja hefur hann þróast síðan á 11. öld án blöndunar við aðra hestastofna og hefur hann því haldið ýmsum eiginleikum sem hafa tapast hjá öðrum hestakynum.

Fyrr á tíðum var íslenski hesturinn kallaður "þarfasti þjóninn". Íslenski hesturinn sá meðal annars um að sækja ljósmóðurina og dró kistuna til [[kirkja|kirkju]] og má því segja að hann hafi fylgt manninum frá fæðingu til dauða. En með tímanum og tilkomu [[bifreið|bílsins]], árið 1904, hefur hlutverk íslenska hestsins breyst úr því að vera [[burðardýr]], ómissandi atvinnu- og samgöngutæki í að vera [[tómstundagaman]] en gegnir hann þó enn mikilvægu hlutverki í göngum og leitum á haustin. Sama ár og bílinn kom var fyrsta [[hrossaræktafélag|hrossaræktarfélagið]] á Íslandi stofnað.

[[Hrossarækt]] á aukinna vinsælda að fagna í dag og eru að finna mörg stór hrossabú um landið ásamt því að fjöldi einstaklinga ræktar hross. Íslenski hesturinn var fluttur úr landi á fyrri hluta síðustu aldar sem vinnuhestur. Upp úr 1950 hófst útflutningur á reiðhestum .

Íslenski hesturinn gegndi mikilvægu hlutverki á tímum [[víkingur|víkinga]] í [[hernaður|hernaði]] og var góður hestur lífsnauðsynlegur [[stríðsmaður|stríðsmanni]]. Hesturinn var tákn um veldi víkinga og var mikil virðing borin fyrir honum og oftar en ekki voru altygjaðir hestar grafnir með stríðsmönnum sínum. Í Íslendingasögum er þess einnig getið að íslenski hesturinn hafi verið gefin sem gjöf til [[konungur|konunga]] og fyrirmanna.

Þegar [[kristni]] var lögtekin, á 10. öld, var bannað að borða hrossakjöt. Það að borða hrossagjöt var talið ganga [[glæpur|glæpi]] næst. Einstaka fátæklingar borðuðu hrossakjöt og hrirtu ekki um [[hjátrú]] en þeir sem gerður það voru oftar en ekki fyrirlitnir og kallaðir hrossaketsætur.

Útflutningur á íslenska hestinum skapaði verðmæta [[atvinnugrein]], hrossarækt. Hér á landi er að finna mörg stór hrossabú ásamt því að margir einstaklingar rækta hross sér til ánægju.

Árið 1906 var haldin fyrsta [[kynbótasýning|kynbótasýningin]]in hér á landi og hafa hrossaræktendur síðan þá haft það að leiðar ljósi að bæta íslenska hestinn. Hrossarækt fer að mestu fram á sumrin og er þá [[stóðhestur|stóðhesti]] komið fyrir í stóðhestagirðingu með [[hryssa|hryssum]]. En aukning hefur verið á undanförnum árum í sæðingu.