„Georgísk skrifletur“: Munur á milli breytinga

Efni eytt Efni bætt við
Ekkert breytingarágrip
Cessator (spjall | framlög)
Ekkert breytingarágrip
Lína 1:
Georgíska stafrófið (Georgíska: ქართული დამწერლობა [kartuli damts'erloba], sem þýðir bókstaflega "Georgískt„georgískt letur"letur“) er það [[stafróf]] sem notað er nú í dag til þess að skrifa Georgísku[[georgíska|georgísku]] og nokkur önnur mál í suðurhluta Kákasus. Stafrófið heitir Mkhedruli (მხედრული, "riddaramennska"„riddaramennska“ eða "hernaður"„hernaður“) og er þriðja georgíska stafrófið sem tekið er í notkun.
 
Georgíska hefur verið rituð með þremur mismunandi stafrófum í gegnum tíðina en saga ritaðs máls í Georgíu hófst á 4-5 öld eftir Krist. Georgía tók upp [[kristni]] árið [[330 eftir Krist]] og átti það sinn þátt í að fyrsta stafrófið leit dagsins ljós. Það stafróf heitir Asomtavruliasomtavruli (ასომთავრული,"hástafir"„hástafir“) orðið kemur frá aso (ასო, "stafur„stafur“, gerð"„gerð“) og mtavari (მთავარი, "aðal„aðal“, megin„megin“, helstu„helstu“, höfuð"„höfuð“). Þetta stafróf gengur einnig undir nafninu Mrgvlovanimrgvlovani (მრგვლოვანი, "hringlaga"„hringlaga“) orðið er skylt orðinu mrgvali (მრგვალი, "hringur"„hringur“).
 
Annað stafrófið sem notað var kom fram á [[9. öld eftir Krist]] og heitir Nuskhurinuskhuri (ნუსხური "lítið„lítið“, smátt"„smátt“). Nuskhuri er skylt orðinu nuskha (ნუსხა "birgðaskrá„birgðaskrá“, dagskrá"„dagskrá“). Þetta stafróf var mest notað í trúarlegum verkum en hefur einnig verið notað með Asomtavruliasomtavruli stafrófinu en þá eru Asomtavruliasomtavruli stafirnir notaðir sem hástafir.
 
Það stafróf sem notað er í dag heitir Mkhedrulimkhedruli (მხედრული, "riddaramennska"„riddaramennska“ eða "hernaður"„hernaður“). Það kom fyrst fram á [[11. öld]] og var notað fyrir allan þann texta sem var ekki trúarlegs eðlis þar til á [[18. öld]] en þá tók þetta stafróf einnig við Khutsurikhutsuri stílnum en það kallast stíllinn þegar hin tvö stafrófin eru notuð saman þ.e. Asomtavruliasomtavruli fyrir hástafi og Nuskhurinuskhuri fyrir lágstafi. Mkhedruli er skylt orðinu mkhedari (მხედარი, "hestamaður"„hestamaður“, "riddari",„riddari“ eða "stríðsmaður"„stríðsmaður“); khutsuri er skylt orðinu khutsesi (ხუცესი, "öldungur"„öldungur“ eða "prestur"„prestur“).
 
Öll georgísku stafrófin hafa bara einn ritunarhátt á hverjum staf þ.e. þar eru ekki notaðir hástafir og lágstafir heldur bara einn stafur sem táknar bæði. En eins og áður kom fram er Asomtavruliasomtavruli stafrófið stundum notað sem hástafir.